همزمان با آغاز ناآرامیها و تنشهای سیاسی در پاکستان فشارها بر مهاجران افغان مقیم آن کشور هم یک بار دیگر تشدید شده و مقامها در اسلامآباد بحث اخراج مهاجران را پیش کشیدهاند.
ظاهرا ماجرا از آنجا شروع شده که هفته گذشته هواداران عمران خان، صدراعظم پیشین پاکستان با راهاندازی تظاهرات ضد حکومتی با نیروهای امنیتی آن کشور درگیر شدند. در این میان، حدود ۱۰۰۰ معترض پاکستانی بازداشت شدند که براساس گفتههای پولیس اسلام آباد شماری از اتباع افغانستان هم در میان بازداشتشدگان هستند.
سید ناصر علی رضوی، فرمانده پولیس اسلام آباد مدعی شده که در جریان تظاهرات اخیر هواداران عمران خان در این کشور افغانها نیز اشتراک داشته و ۵۶ تن از آنان از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شدهاند.
در پی این ادعاها، محسن نقوی، وزیر داخله پاکستان هم اعلام کرد که سر از سال نو میلادی، افغانها نمیتوانند بدون اجازه نامه پولیس در پایتخت این کشور زندگی کنند.
وزیر داخله پاکستان در یک کنفرانس خبری گفت: «شهروندان افغانستان پس از تاریخ ۳۱ دسمبر، نمیتوانند بدون اجازه نامه در قلمرو اسلام آباد زندگی کنند. اگر میخواهند [در اینجا] زندگی کنند، باید از دفتر معاون کمیشنر اجازه نامه دریافت کنند.»
همزمان با این ادعا، سفارت طالبان در پاکستان اما مشارکت افغانها در تظاهرات اخیر این کشور را رد میکند و میافزاید که مهاجران افغان مقیم این کشور به دور از تحرکات سیاسی، مصروف زندگی خود هستند.
سردار احمد شکیب، کاردار سفارت طالبان در اسلام آباد در صحبت با رسانهها از اظهارات اخیر مقامهای پاکستانی ابراز نگرانی کرده و افزوده که شهروندان افغان نمیخواهند در بازیهای سیاسی این کشور دخیل شوند.
آقای شکیب گفته است: «مهاجران افغان که در اینجا زندگی میکنند هیچ وقت در امور سیاسی پاکستان دخالت ندارند و مصروف زندگی خود هستند. اگر کدام فردی ثابت شده باشد، آن جرم فردی پنداشته میشود و برای آن راههای قانونی وجود دارد.»
اتهامات ضد و نقیض علیه مهاجران افغان در پاکستان امر تازهای نیست، بلکه پیش از این هم بارها ادعا شده که شهروندان افغان در ناامنیهای این کشور دست دارند؛ ادعاهایی که تاهنوز از سوی نهادهای بیطرف راستیآزمایی نشده و مقامهای حکومتی در افغانستان هم بارها آن را رد کرده است.
برخی فعالان عرصه حقوق مهاجران هم میگویند که در دو سال گذشته مهاجران افغان در پاکستان شاهد انواع فشارها، محدودیتها و آزار و اذیت بودهاند. آنها همچنان ادعاها در خصوص مشارکت اتباع افغان در مسایل سیاسی آن کشور را نگرانکننده میدانند و میافزایند که چنین اظهارات فشارها بر مهاجران افغان را تشدید و سبب ایجاد بیاعتمادی میان دو کشور میشود.
از سوی هم، مواضع طالبان در قبال تنشهای جاری پاکستان هم تا حد زیادی نشان میدهد کابل نه تنها که خواستار مشارکت فعالیت افغانها در تنشهای سیاسی آن کشور نیست بلکه بارها از مهاجران افغان مقیم هرکشوری و از جمله پاکستان خواسته که به قوانین کشورهای میزبان احترام بگذارند و آن را رعایت کنند.
افزون بر این، به نظر میرسد تیرهگی روابط بین کابل و اسلامآباد هم در بدتر شدن وضعیت مهاجران افغان در پاکستان بیتاثیر نبوده است؛ چه اینکه دیده میشود در موازات تنشهای سیاسی در دو سال گذشته بین حکومت طالبان و پاکستان، وضعیت مهاجران افغان هم در آن کشور هم دشوار شده است.
در هر حال، دشواری وضعیت مهاجران افغان و زمزمههای اخراج آنها در پاکستان درحالی گزارش میشود که در این سوی دیگر، اوضاع اقتصادی افغانستان هم نامناسب است و میلیونها تن از فقر، بیکاری و گرسنگی رنج میبرند.
در چنین وضعیتی، که از یک سو کشور میزبان حلقهی فشار را بر مهاجران هر روز تنگتر میکند و از سوی هم بازگشت اجباری به کشور با دشواریهای دیگری همراه است، حل این معضل از روشهای دیپلماتیک و مذاکره میان کابل و اسلامآباد میبایست از اولویتهای جدی حکومت طالبان باشد؛ در غیر آن، مهاجران افغان مقیم پاکستان همچنان قربانی بازیهای سیاسی میشوند و هزینههای گوناگون را متحمل خواهند شد.
