کمیته بینالمللی صلیب سرخ با انتشار بیانیهای اعلام کرد که افغانستان یکی از کشورهای با بالاترین میزان آلودگی به ماینها و مواد منفجره باقیمانده از درگیریها است.
این نهاد روز گذشته (چهارشنبه، ۱ حوت) در صفحه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) نوشت که برای افزایش آگاهی عمومی نسبت به خطرات ناشی از ماینها و مهمات منفجر ناشده در افغانستان، اقدام به راهاندازی برنامههای حمایتی متنوعی کرده است.
سازمان ماینروبی «هالوترست» نیز پیشتر گزارش داده بود که آلودگی به مواد انفجاری دستساز در افغانستان به بیش از ۶۵ کیلومتر مربع رسیده است. این سازمان همچنین تاکید کرده بود که در پایان سال ۲۰۲۲، این رقم حدود ۵۳ کیلومتر مربع بوده و تا کنون در ۲۶ ولایت افغانستان مواردی از این آلودگی شناسایی شده است.
آلودگی افغانستان به ماینها و مواد منفجره باقیمانده از جنگها یک معضل پیچیده و چندبُعدی است که دلایل متعددی در ایجاد آن نقش داشته و از همینرو نیاز به راهکارهای جامع و درازمدت دارند.
افغانستان در طول دهههای گذشته شاهد درگیریهای مسلحانه و جنگهای شدید و خونینی بوده است؛ از جنگ شوروی در دهه ۱۹۸۰ تا جنگهای داخلی پس از آن، حملات طالبان و حضور نیروهای نظامی خارجی، تمامی این عوامل موجب شدهاند که بخشهای زیادی از کشور به ماینها و مهمات منفجر ناشده آلوده شوند.
در جریان این جنگها، گروههای مختلف بهطور فراوان از ماینها و مواد منفجره استفاده کردهاند. این ماینها به منظور ممانعت از تحرک نیروهای دشمن در مرزها و نقاط استراتژیک تعبیه شده و بهطور گستردهای در سطح کشور پراکنده شدهاند، و همچنان تهدیدی جدی برای غیرنظامیان به شمار میآیند.
برآوردها حاکی از این است که از سال ۲۰۰۱ تاکنون، هزاران نفر به دلیل انفجار ماینها و مهمات منفجره جان خود را از دست داده و شمار زیادی نیز مجروح شدهاند. آمار فوق شامل غیرنظامیان، بهویژه زنان و کودکان است که بهطور معمول بالاترین درصد قربانیان را تشکیل میدهند.
برخی گزارشها حاکی از آن است که از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۳، بهطور تخمینی بیش از ۳۰ هزار نفر در افغانستان بهدلیل انفجار ماینها و مواد منفجره جان خود را از دست دادهاند که بیش از ۶۰ درصد از قربانیان را غیرنظامیان شامل میشود. شمار زخمیان نیز در این مدت به بیش از ۶۰ هزار نفر گزارش شده که اکثریت آنها را زنان و کودکان بودهاند.
در دو دهه اخیر، هرچند برنامههایی از سوی حکومت و نهادهای همکار بینالمللی برای پاکسازی اراضی کشور از وجود ماینها در نظر گرفته شد و نتایج خوبی نیز به همراه داشت، اما با توجه به گستردگی کشتزارهای ماین و کمبود نیرو و بودجه، هنوز هم مناطق زیادی در کشور تحت تهدید این مواد قرار دارند.
با اینکه پاکسازی افغانستان از ماینها و مواد منفجر ناشده یک چالش بزرگ و نیازمند همکاریهای بینالمللی، منابع مالی و برنامهریزی دقیق است، اما با آن هم، توسعه سیاستها و برنامههای ملی در همکاری با موسسات داخلی و بینالمللی، تامین تجهیزات پیشرفته و تکنولوژیهای نوین برای شناسایی و پاکسازی ماینها و ارتقای سطح آگاهی مردم از خطرات ماینها و مواد منفجره ناشده از جمله راهکارهایی هستند که میتوانند در پاکسازی اراضی آلوده به این مواد و مصونیت جان شهروندان افغانستان موثر واقع شوند.
