کانال قوش‌تپه بزرگ‌ترین کانال انتقال آب افغانستان خوانده شده که با طول ۲۸۰ کیلومتر، عرض ۱۰۰ متر و عمق ۸ و نیم متر از ولسوالی کلدار ولایت بلخ آغاز و با عبور از ولایت جوزجان به ولسوالی اندخوی ولایت فاریاب می‌رسد. مقامات حکومت سرپرست هزینه ساخت این کانال را ۶۰ میلیارد افغانی برآورد کرده‌اند که از بودجه دولتی پرداخت می‌شود.
طراحی اولیه این کانال هرچند به زمان حاکمیت محمد داوود خان، رئیس جمهور سابق افغانستان بین سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ بر می‌گردد، ولی در پی وقوع چهار دهه جنگ و بی‌ثباتی در کشور کار این پروژه آغاز نشده بود. یک سال پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان کار عملی این پروژه این‌بار با جدیت از سوی حکومت سرپرست آغاز شد و مقامات حکومتی این پروژه را یک دستاور مهم برای کشور خواندند. به گفته مسئولان حکومتی در این پروژه برای ۲۰۰ هزار نفر نیز زمینه کار مهیا شده است.
سال گذشته ملا عبدالغنی برادر، معاون رییس الوزرای حکومت سرپرست در مراسم افتتاح این کانال گفت: «ساخت این کانال پنج سال زمان می‌برد و در دو بخش به بهره برداری خواهد رسید. با بهره برداری این کانال، افغانستان در بخش کشاورزی به خودکفایی نزدیک خواهد شد.»
این مقام بلندپایه حکومتی همچنان گفت: «کشور با راه اندازی این کانال در محصولات زراعتی به ویژه در بخش حبوبات به خودکفایی می‌رسد تا دیگر دست ما برای کمک به جهانیان دراز نباشد، با کمک، یک کشور نمی‌تواند پیشرفت کند.»
گفته می‌شود با آغاز کار این پروژه، وضعیت اقتصادی منطقه شمال افغانستان بویژه در بخش زراعتی تغییر بزرگی را تجربه خواهد کرد. براساس مطالعات انجام‌شده، این حوزه با داشتن زمین‌های حاصلخیز و شرایط اقلیمی مناسب می‌تواند تامین‌کننده‌ی بسیاری از اقلام کشاورزی افغانستان و منطقه باشد.
اکنون که بیش از یک سال از آغاز کار این پروژه مهم می‌گذرد، برخی کشورها اما از پیامدهای احتمالی احداث این کانال ابراز نگرانی کرده اند. ماه گذشته شوکت میرضیایف، رئیس جمهور ازبیکستان گفت که ساخت این کانال، وضعیت آب و تعادل را در آسیای میانه به طور اساسی تغییر می‌دهد.
میرضیایف در جلسه سران کشورهای مؤسس صندوق نجات دریاچه آرال نیز گفت: «افغانستان فعالانه در حال ساخت این کانال است، ایجاد آن وضعیت آب و تعادل را در آسیای مرکزی به طور اساسی تغییر می‌دهد.»
در پی این اظهارات و نگرانی‌ها، عبداللطیف منصور، وزیر انرژی و آب حکومت سرپرست طالبان تاکید کرد که استفاده از آب آمودریا حق افغانستان است و در این مورد «با هیچ‌کسی معاهده نداریم.»
از سوی هم سخنگویان حکومت سرپرست اعلام کردند که با احداث کانال قوش‌تپه حقابه دیگر کشورها محفوظ خواهد ماند و کابل برای رفع نگرانی کشورهای این حوزه آماده گفتگو و مذاکره است.
