زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا برای صلح افغانستان اظهار داشت که جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده مشوره دیپلمات‌های ارشد، از جمله انتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این که از او خواسته بودند نیروهای امریکایی را بدون وجود «شرایط خاص» از افغانستان خارج نکند، نادیده گرفته است.
خلیلزاد این موضوع را شام روز چهارشنبه، ۱۲ ثور، در کمیته روابط خارجی مجلس نماینده‌گان امریکا بیان کرده است.
خلیلزاد می‌گوید اولین گام‌ها به‌سوی گفت‌وگو درباره توافق با طالبان در دولت اوباما برداشته شد نه دولت دونالد ترامپ.به گفته خلیلزاد در دوره اوباما، دولت امریکا نامه‌ای از ملا یعقوب دریافت کرد که گفته بود جنگ راه‌حل نظامی ندارد و طالبان خواهان پایان آن است.
آقای خلیلزاد در بخشی از شهادت خود برای کمیته روابط خارجی کانگرس امریکا گفته که برای دولت بایدن در قسمت برخورد با موافقت‌نامه دوحه، سه گزینه وجود داشت: عدم اصرار بر مشروط بودن توافق و تاکید بر عقب‌نشینی و مبارزه با تروریسم، دوم پاره کردن توافقنامه و سرانجام پذیرش مشروط توافق دوحه.
در حالی که طرح خروج نیروهای امریکایی از افغانستان توسط دونالد ترامپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحده به‌عنوان بخشی از توافقنامه ۲۰۲۰ دوحه میان واشنگتن، دولت سابق افغانستان و طالبان آغاز شد بود، خلیلزاد تاکید کرده است که بایدن می‌توانست این طرح را متوقف یا تغییر دهد.
وی افزوده است: «وزیر امور خارجه و من خواستار یک رویکرد خروج مشروط بودیم. اما طوری که همه ما می‌دانیم تصمیم نهایی این بود که براساس یک جدول زمانی عقب‌نشینی کنیم.»
نماینده ویژه پیشین امریکا برای صلح افغانستان گفته است که وی به بایدن توصیه کرده بود که پیش از خروج نیروهای امریکایی، طالبان و دولت پیشین افغانستان باید به توافق صلح جداگانه دست یابند.
بربنیاد این طرح خلیلزاد، پس از خروج نیروهای امریکایی دولت مشارکتی با سهم مساوی طالبان و دولت پیشین در افغانستان شکل می‌گرفت.
با این حال، هم خلیلزاد و هم بلینکن از خروج نامشروط نیروهای امریکایی از افغانستان حمایت کردند.
این دیپلمات پیشین امریکایی تصریح کرده است: «این اساساً نوعی فرمول تقسیم قدرت بود که کارشناسان در مشوره با کارشناسان خارجی ارایه کرده بودند. در آن دولت افرادی گماشته می‌شد که با هر دو طرف [طالبان و دولت پیشین] رابطه داشته‌اند و توسط فردی قابل قبول برای هر دو طرف رهبری می‌شد.»
نماینده ویژه سابق امریکا برای افغانستان گفت که کاخ سفید و شورای امنیت ملی روند کامل عقب‌نشینی نیروها در سال ۲۰۲۱ را رهبری می‌کردند و در طول ماه آگست که خروج مرگبار اتفاق افتاد، تصامیم مهم درباره تعامل با طالبان از سوی شورای امنیت ملی بایدن گرفته می‌شد.
به گفته خلیلزاد، مقام‌ها در وزارت امور خارجه امریکا پیش‌بینی کرده بودند که تقسیم قدرت در افغانستان بدون حضور ایالات متحده بیش از سه سال دوام نمی‌آورد.
این در حالی است که نماینده پیشین امریکا برای صلح افغانستان در ماه دلو گذشته نیز در نشست استماعیه کمیته روابط خارجی مجلس نماینده‌گان ایالات متحده گفته بود که فصل مبارزه برای افغانستان به پایان نرسیده و نباید به این کشور پشت شود.
آقای خلیلزاد در مورد برنامه‌ریزی احتمالی وزارت خارجه امریکا برای عقب نشینی از خاک افغانستان هم اعتراف کرده و گفت این وزارت فاقد برنامه‌ریزی بود.
خلیلزاد در مورد مذاکرات برای رهایی زندانیان گفت که دولت ترامپ برای گفت‌وگو با طالبان برای او سه اولویت گذاشته بود: مذاکره در مورد توافقی که امکان خروج امن و منظم را فراهم کند، اطمینان حاصل شود که افغانستان دوباره به پناهگاه سازمان‌های تروریستی تبدیل نمی‌شود و ضرورت مذاکرات بین‌الافغانی.
خلیلزاد گفته که او، وزیر خارجه و سایرین در این زمینه هم‌نظر بودند. او افزود که پیش از شروع مذاکرات بین‌الافغانی، طالبان خواهان برخی اقدامات برای اعتمادسازی بودند.
نماینده ویژه امریکا می‌گوید که دولت افغانستان با اصل آزادی زندانیان مخالف نبود بلکه با تعداد زیاد آن مخالف بود. او گفت که دولت سابق افغانستان خواهان برابر بودن شمار زندانیانی بود که قرار بود میان دو طرف مبادله شوند.
