روان‌شناسان می‌گویند بیماری روانی، الگوهایی از علایم روانی،رفتاری یا هر دو اند و باعث ناراحتی و اثرات منفی در زندگی انسان ها می‌شود. آنان همچنان می گویند که بیماری روانی می‌تواند بر نحوه درک انسان از دنیای اطراف تاثیر بگذارد.
در مقابل، سلامت روان، پایه و اساس احساسات، تفکر، ارتباطات، یادگیری، تاب‌آوری، امید و عزت نفس به حساب می‌آید که می‌تواند بر سلامت جسمانی نیز اثرگذار باشد.
عمدتا این گونه بیماری‌ها با تغییر در تفکر، خلق و خو یا رفتار همراه با پریشانی قابل توجه و اختلال در عملکرد قابل تشخیص اند.
بیماری روانی در افغانستان
سال‌ها جنگ، ناامنی و بحران‌های گوناگون در کشور علاوه بر این‌که سرنوشت میلیون‌ها انسان را به نابودی کشانده، از نظر روحی و روانی نیز تاثیرات منفی و زیان‌باری بر مردم افغانستان گذاشته است.
وزارت صحت عامه حکومت طالبان اوایل سال جاری خورشیدی اعلام کرد که بیش از ۵۰ درصد از مردم افغانستان به گونه‌ای دچار بیماری روانی هستند. به گفته منبع، میزان افسردگی میان زنان دو برابر مردان در کشور است.
به تازگی کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان هم از افزایش فشارهای روحی در میان مردم افغانستان به ویژه زنان و دختران هشدار داده و افزوده که در حال حاضر از هر 5 نفر، یک نفر از مشکلات شدید روانی در این کشور رنج می‌برد.
گفته می‌شود با روی کار آمدن دوباره حکومت طالبان شمار مبتلایان به بیماری‌های روانی افزایش یافته است؛ وضعیتی که برخی روان‌شناسان می‌گویند با شرایط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جامعه مرتبط است.
هرچند عوامل متعددی در افزایش این بیماری در کشور دخیل دانسته می‌شود اما در سه سال اخیر محدودیت‌های فزاینده طالبان بر زندگی شهروندان و بویژه زنان، بدتر شدن شرایط اقتصادی، نگرانی مردم نسبت به آینده و کمبود امکانات اولیه زندگی از عوامل عمده افزایش این بیماری در میان شمرده می‌شود.
بیماری‌های روانی در کشور درحالی افزایش می‌یابد که افغانستان در حال حاضر درگیر بحران‌های فراوان است و سطح کیفیت زندگی مردم در حد پایینی قرار دارد.
با توجه به تبعات و پیامدهای ویرانگر این بیماری برای حیات جمعی مردم افغانستان، اتخاذ راه حل‌ها و تدابیر برای کاهش سطح بیماری‌های روانی در مرحله‌ی اول اقدام ضروری به نظر می‌رسد.
افزایش مراکز تشخصیص و درمان بیماری‌های روانی، حمایت حکومت از ایجاد و تقویت مراکز اکادمیک برای آموزش روان‌شناسان متخصص، آگاهی دهی‌های عامه برای شهروندان و خانواده‌ها از طریق‌های گوناگون و ارتقای سطح کیفیت زندگی مردم از مهم‌ترین تدابیر برای کاهش سطح آسیب‌پذیری مردم در برابر این بیماری‌ها به حساب می‌آید.
