کابل، پایتخت افغانستان، با بحرانی بی‌سابقه روبروست، چرا که سوءمدیریت منابع آب و اثرات تغییرات اقلیمی، ذخایر آب زیرزمینی این شهر را به‌سرعت تهی کرده است.
گزارش تازه موسسه بین‌المللی «مرسی کورپس» نشان می‌دهد سطح آب زیرزمینی کابل در دهه گذشته ۳۰ متر کاهش یافته و این شهر تا سال ۲۰۳۰ ممکن است اولین پایتخت بدون آب جهان شود.
یونیسف هم پیش‌تر هشدار داده بود که کابل بدون اقدامات فوری با کمبود شدید آب مواجه خواهد شد. به گفته منبع، زیرساخت‌های فرسوده و ناکارآمد، توانایی مدیریت این بحران را از افغانستان سلب کرده است. این وضعیت، تهدیدی جدی برای تامین آب مورد نیاز ساکنان پایتخت ایجاد کرده است.
جمعیت کابل از یک میلیون نفر در سال ۲۰۰۱ به حدود 7 میلیون نفر در حال حاضر افزایش یافته است. این رشد سریع، تقاضای آب را به شدت بالا برده و منابع آبی موجود را تحت فشار قرار داده است. این افزایش جمعیت، بدون توسعه زیرساخت‌های متناسب، چالش‌های تامین آب را تشدید کرده است.
سوءمدیریت منابع آبی و نبود مقررات موثر، بحران آب در کابل را عمیق‌تر کرده است. فقدان برنامه‌ریزی کارآمد و جامع، این شهر را به سوی یک فاجعه زیست‌محیطی سوق داده است.
عوامل و پیامدها
دهه‌ها جنگ، افغانستان را از مقابله با تغییرات اقلیمی ناتوان کرده و در این میان، فقدان زیرساخت‌های مدرن و جمعیت عظیم، کابل را بیش از همه در برابر خشکسالی‌ها آسیب‌پذیر ساخته است.
تبعات این بحران هم تکان‌دهنده است؛ از یک‌سو کمبود آب سالم، سلامت میلیون‌ها نفر را در کابل تهدید می‌کند و از سوی دیگر، هزینه‌های بالای تامین آب، خانوارها را زیر بار بدهی و فقر برده است.
افزون بر این، آلودگی ۸۰ درصدی آب‌های زیرزمینی کابل اکوسیستم منطقه را بیش از پیش تخریب می‌کند. همچنین ادامه این روند، زراعت را تحت تاثیر قرار داده و تنوع زیستی کابل را آسیب می‌زند.
مهاجرت گسترده و تنش‌های اجتماعی ناشی از کمبود آب، پیامدهای دیگر بحران آبی در کابل هستند. این وضعیت، زندگی شهروندان را تحت تاثیر قرار داده و چالش‌های اجتماعی را تشدید کرده است.
چالش‌ها و راه‌حل‌ها
کمبود بودجه بین‌المللی و بی‌توجهی حکومت فعلی به حل بحران آبی کابل، این معضل را تشدید کرده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که از سال ۲۰۲۱، سه میلیارد دالر کمک مالی برای پروژه‌های آب و فاضلاب کابل مسدود شده و این امر تلاش‌ها برای بهبود زیرساخت‌ها را متوقف کرده است.
دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل پیش‌تر اعلام کرد که از ۲۶۴ میلیون دالر مورد نیاز برای مدیریت بحران آب، تنها ۸.۴ میلیون دالر دریافت شده است. این کمبود شدید منابع مالی، کابل را به فاجعه زیست‌محیطی و انسانی نزدیک‌تر می‌کند.
در این میان، پروژه انتقال آب از دریای پنجشیر به‌عنوان راه‌حلی برای بحران بی‌آبی کابل مطرح شده و می‌تواند نیاز آبی 2 میلیون نفر را تامین کند. بااین‌حال، تکمیل این پروژه به حمایت مالی و سیاسی بین‌المللی وابسته است.
با این همه، مدیریت بهینه منابع و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پایدار، تنها راه نجات کابل به نظر می‌رسد. بدون اقدام هماهنگ، این شهر نماد شکست در برابر بحران‌های زیست‌محیطی خواهد شد.