حوادث ترافیکی در افغانستان از جمله مسائل جدی اجتماعی و بهداشتی محسوب میشود که سالانه جان هزاران نفر را میگیرد و خسارات مالی هنگفتی را به همراه دارد. این مسئله که با بیتوجهی به عوامل مؤثر در بروز آن تشدید میشود، نیازمند بررسی دقیق و اقدامات فوری است. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، افغانستان یکی از کشورهایی است که نرخ تلفات ناشی از تصادفات جادهای در آن بسیار بالا است. آمارها نشان میدهند که سالانه حدود ۴۷۰۰ نفر در کشور جان خود را در حوادث ترافیکی از دست میدهند، در حالی که بخش قابل توجهی از این موارد، با رعایت اصول ایمنی و بهبود شرایط قابل پیشگیری است.
از جمله عوامل اصلی وقوع این حوادث، سرعت غیرمجاز است که در کنار عدم رعایت قوانین ترافیکی، زمینهساز بسیاری از تصادفات مرگبار میشود. جادههای نامناسب و که فاقد علائم هشداردهنده و استانداردهای بینالمللی هستند، نیز سهم عمدهای در بروز این بحران دارند. افزون بر این، وسایط نقلیهای که اغلب قدیمی و فاقد تجهیزات ایمنی مناسب هستند، خطر وقوع حوادث را دوچندان میکنند. عدم نظارت کافی بر معاینههای فنی خودروها و استفاده از وسایط نقلیه فرسوده نیز وضعیت را وخیمتر کرده است.
نقش آموزش و آگاهیبخشی در کاهش این معضل، امری انکارناپذیر است. در افغانستان، فقدان برنامههای آموزشی مؤثر در زمینهی قوانین ترافیکی و فرهنگ رانندگی یکی از دلایل اصلی بروز تصادفات محسوب میشود. بسیاری از رانندگان از اصول ابتدایی ایمنی و قوانین رانندگی بیاطلاع هستند و این مسئله بهویژه در مناطق روستایی نمود بیشتری دارد. تصمیمگیریهای اشتباه در موقعیتهای بحرانی، به دلیل همین کمبود دانش، به وقوع حوادث تلخ میانجامد.
راهکارهای متعددی برای کاهش حوادث ترافیکی در افغانستان وجود دارد که نیازمند هماهنگی میان نهادهای دولتی و مردم است. یکی از مهمترین اقدامات، بهبود زیرساختهای جادهای است. احداث و ترمیم جادهها با رعایت استانداردهای لازم، نصب علائم هشداردهنده و ایجاد گذرگاههای امن برای عابران پیاده میتواند نقش بسزایی در کاهش تصادفات داشته باشد. افزون بر این، برگزاری کمپینهای آموزشی و افزایش آگاهی عمومی دربارهی قوانین راهنمایی و رانندگی، باید در اولویت قرار گیرد. آموزشهای ترافیکی نه تنها برای رانندگان، بلکه برای عابران پیاده و بایسکلسواران نیز ضروری است. این آموزشها باید بهگونهای طراحی شوند که اهمیت رعایت قوانین و پیامدهای خطرناک بیتوجهی به آنها را برای افراد روشن سازند.
تقویت نظارت بر اجرای قوانین ترافیکی و افزایش حضور نیروهای پلیس در جادهها نیز اقدامی ضروری است. اعمال جریمههای سنگین برای متخلفان، میتواند عاملی بازدارنده باشد و رفتارهای پرخطر را کاهش دهد. همچنین، اجرای برنامههای منظم برای معاینهی فنی وسایط نقلیه و حذف خودروهای فرسوده از چرخهی حملونقل، از جمله اقدامات ضروری برای بهبود وضعیت موجود است.
ترویج فرهنگ رانندگی مسئولانه از طریق رسانهها و نهادهای آموزشی نیز باید بهطور مستمر پیگیری شود. ایجاد حس مسئولیتپذیری در میان رانندگان و احترام به قوانین ترافیکی، میتواند بهطور قابل توجهی از وقوع حوادث جلوگیری کند. علاوه بر این، باید همکاریهای منطقهای و بینالمللی در زمینهی انتقال دانش و تجربیات موفق کشورهای دیگر در مدیریت ترافیک و ایمنی جادهای تقویت شود.
بنابر این کاهش حوادث ترافیکی در افغانستان نیازمند یک رویکرد جامع و همکاری همهجانبه است. با سرمایهگذاری در زیرساختها، تقویت نظارت بر قوانین، آموزش و فرهنگسازی عمومی، میتوان بهطور مؤثری از تلفات و خسارات جانی و مالی ناشی از این حوادث کاست و گامی بلند در جهت ارتقای کیفیت زندگی مردم برداشت.
