دیدار رئیس دفتر ریاستالوزرای طالبان با اعضای شورای هندوها و سیکهای افغانستان و وعدههای وی برای حل مشکلات این اقلیتها از جمله بازگرداندن زمینهای غصبشده، نشاندهنده تلاش این گروه برای نمایش چهرهای معتدلتر در عرصه داخلی و بینالمللی است. بااینحال، بررسی عملی وضعیت اقلیتهای مذهبی در حکومت طالبان نیازمند دقت در ابعاد حقوقی، تاریخی و اجتماعی این مسئله است.
اقلیتهای هندو و سیک افغانستان در چهار دهه گذشته با مشکلات متعددی از جمله تبعیض، خشونت و غصب املاک مواجه بودهاند. پس از سقوط حکومت پیشین، بسیاری از این مشکلات همچنان پابرجا مانده و یا حتی تشدید شده است. غصب زمینها و املاک این اقلیتها اغلب توسط افراد قدرتمند و شبکههای غیررسمی انجام شده که در دورههای مختلف حکومتداری افغانستان مورد حمایت برخی نهادهای حکومتی و یا گروههای مسلح بودهاند.
طالبان وعده داده است که اموال غصبشده این اقلیتها را بازگردانده و مشکلات آنها را حل کند. اما در اعلامیههای رسمی طالبان، سازوکار روشنی برای چگونگی بازگرداندن این املاک ارائه نشده است. از طرف دیگر، تجربه عملی حکومت طالبان در زمینه حقوق اقلیتها چندان امیدوارکننده نیست. سیاستهای این گروه، بهویژه در رابطه با آزادیهای مذهبی، محدودیتهای شدیدی برای اقلیتها ایجاد کرده است. این روند، محدودیتهای جدی بر حقوق اقلیتهای غیرمسلمان اعمال میکند و فضای فعالیت آزادانه را برای آنها کاهش میدهد.
در حالی که طالبان تأکید دارد که افغانستان “خانه مشترک همه مردم” است، در عمل اقلیتهای مذهبی با موانع متعددی مواجه هستند. در بسیاری از موارد، این اقلیتها از حق مشارکت در امور سیاسی و اجتماعی محروم بوده و دسترسی محدودی به امکانات دولتی دارند. همچنین گزارشهایی از اجبار برخی از اعضای این اقلیتها برای پیروی از قوانین اسلامی طالبان منتشر شده است. علاوه بر این، اقلیتهای مذهبی همچنان با تهدیدات امنیتی از سوی گروههای افراطی مانند داعش مواجهاند، که بارها اماکن مذهبی آنان را هدف قرار دادهاند. طالبان اگرچه ادعا میکند که امنیت را تأمین میکند، اما تضمین عملی امنیت اقلیتها همچنان یک چالش جدی است.
برای بهبود وضعیت اقلیتهای مذهبی در افغانستان، لازم است اقدامات جدی و عملی انجام شود. تدوین قوانین شفاف برای حفظ حقوق اقلیتها و ایجاد یک چارچوب قانونی مشخص برای بازگرداندن اموال غصبشده و تضمین آزادیهای مذهبی ضروری است. همچنین، ایجاد نهادهای نظارتی مستقل که بتوانند روند بازگرداندن املاک را نظارت کنند و مانع از فساد و تبعیض شوند، اهمیت ویژه ای دارد. بدون یک سازوکار اجرایی مشخص و تضمین عملی حقوق این اقلیتها، این وعدهها صرفاً جنبه تبلیغاتی خواهند داشت. برای ایجاد شرایط مناسب و عادلانه، طالبان باید فراتر از بیانیهها حرکت کند و اقدامات ملموسی در راستای تحقق حقوق اقلیتهای مذهبی انجام دهد.
