جنرال عبدالرازق اچکزی، یکی از برجستهترین چهرههای نظامی افغانستان، نمادی از قاطعیت و وطن دوستی در برابر چالشهای امنیتی بود. زاده سال ۱۹۷۹ در ولسوالی سپین بولدک قندهار و در خانوادهای از قبیله اچکزی بزرگ شد. گفته میشود کشته شدن پدر و کاکایش به دست طالبان در ۱۹۹۴، جرقهای برای تعهد عمیق او به مبارزه شد. این رویداد تلخ، مسیر زندگی او را به سوی عرصههای نظامی هدایت کرد و او را به یکی از چهرههای تاثیرگذار جنوب افغانستان تبدیل نمود.
رازق بدون تحصیلات رسمی، از نوجوانی درگیر فعالیتهای دفاعی شد. در دهه ۱۹۸۰، زیر سایه کاکایش منصور بابا -فرمانده مجاهدین علیه شوروی- تجربههای اولیه نظامی را کسب کرد. این دوران، پایههای روحیه رزمی او را استحکام بخشید. او با هوشمندی و قاطعیت، توانست در شرایط پیچیده افغانستان، اتحادهای محلی را شکل دهد و امنیت مناطق مرزی را تضمین کند. چنین رویکردی، او را به عنوان یک چهره نظامی قاطع و اثرگذار، مطرح ساخت.
پس از سقوط طالبان در ۲۰۰۱، رازق به نیروهای ضدطالبان پیوست و کنترل گذرگاه سپین بولدک در مرز با پاکستان را به دست گرفت. با حمایت ائتلاف بینالمللی به رهبری ایالات متحده، نظامیان محلی را سازماندهی کرد تا امنیت جنوب را تامین نماید. این اقدامات، نه تنها حملات شورشیان را مهار کرد، بلکه اعتماد عمومی را به نیروهای امنیتی افزایش داد. رازق با رهبری قاطعانه، توانست مناطق پرتلاطم را به کانون ثبات تبدیل کند و نقش کلیدی در سرکوب تهدیدها ایفا نماید.
از سال ۲۰۱۵ به عنوان فرمانده پولیس قندهار، رازق با موفقیت حملات انتحاری و ترورهای متعدد را دفع کرد. قاطعیت او در برابر نیروهای نیابتی خارجی، جنوب افغانستان را از تاخت و تازهای مداوم نجات داد. این صلابت، او را به چهرهای کاریزماتیک در میان اقشار مختلف جامعه تبدیل کرد و محبوبیت گستردهای برایش به ارمغان آورد.
ترور رازق در ۲۶ میزان ۱۳۹۷ پس از دیدار با جنرال امریکایی اسکات میلر در عمارت والی قندهار، توسط یک نفوذی طالبان، ضربهای سنگین به امنیت کشور وارد آورد.
مخالفان او، که قاطعیت بیامانش را مانعی در برابر اهداف خود میدیدند، نتوانستند روحیه استوار و تعهد بیوقفه او به دفاع از خاک و ملت افغانستان را فرو بنشانند. کارشناسان نظامی بر این باورند که میراث جنرال عبدالرازق، به عنوان تجلی وطندوستی و استقامت، همچنان الهامبخش نسلهای کنونی و آینده است.
صرفنظر از برخی گزارشهای حقوق بشری و رسانهای که اتهاماتی به او وارد میکنند، رازق به عنوان نخبهای نظامی با روحیه قاطعانه، نقش بارزی در امنیت عمومی ایفا کرد. محبوبیت او در افغانستان، ریشه در تعهدش به حفاظت از مردم داشت.
به صورت کلی، جنرال رازق نمادی از اراده ملی در برابر تهدیدها بود. قاطعیت او در مسیر نظامی، او را به عنوان یک چهره کاریزماتیک تثبیت کرد. میراث او، یادآوری است که وطندوستی واقعی، میتواند چالشهای بزرگ را شکست دهد. افغانستان به چنین ستونهایی نیاز دارد تا آیندهای امن بسازد.
محمدامین عباسی