اظهارات الهام علیاف مبنی بر شایستگی «دونالد ترامپ» برای دریافت جایزۀ صلح نوبل، بیش از آنکه واقعیتهای میدانی و کارنامۀ سیاسی ترامپ را بازتاب دهد، نشاندهندۀ استفاده ابزاری از مفهوم «صلح» در عرصۀ روابط بینالملل است.
ترامپ در دورۀ جدید حضور خود در کاخ سفید، نهتنها هیچ اقدامی در جهت کاهش تنشهای جهانی انجام نداده، بلکه با تزریق گستردۀ کمکهای تسلیحاتی به رژیم صهیونیستی، نقش مستقیم در تداوم نسلکشی مردم فلسطین داشته است. بیش از ۶۲ هزار شهید در غزه و میلیونها آواره، محصول همین حمایتهای بیقید و شرط از ماشین جنگی اسرائیل است. چنین کارنامهای چگونه میتواند با مفهوم «صلح» پیوند بخورد؟
ترامپ همواره بهجای احترام به استقلال کشورها، رویکردی قلدرمآبانه در سیاست خارجی خود پیش گرفته است. از تحمیل تحریمهای فلجکننده علیه ملتها گرفته تا دخالت مستقیم در سیاست داخلی کشورهای مستقل، او نشان داده که به اصل حاکمیت ملی بیاعتناست. نمونه روشن این رفتار، تعرض آشکار به سه سایت هستهای ایران بود؛ اقدامی که نهتنها نقض فاحش حقوق بینالملل محسوب میشود، بلکه امنیت منطقهای را نیز بیش از پیش متزلزل ساخت. ترامپ، همانند دیگر سیاستمداران جنگطلب، همواره کوشیده است تا با فشار و ارعاب، خواستههای خود را به ملتها تحمیل کند.
تجربۀ تاریخی نشان داده است که برخی رهبران سیاسی برای تطهیر چهرۀ خود یا جلب حمایت افکار عمومی، تلاش میکنند از «برچسب صلح» بهرهبرداری کنند. سخنان علیاف دربارۀ معجزهآفرینی ترامپ در آفریقا و قفقاز، بیش از آنکه ریشه در واقعیت داشته باشد، بازتاب تبلیغات سیاسی است. در واقع، در مناطق یادشده نهتنها صلحی شکل نگرفته، بلکه بحرانهای امنیتی، رقابتهای قدرت و بیثباتی همچنان ادامه دارد
جایزۀ نوبل صلح، بهرغم اعتبار تاریخی خود، در سالهای اخیر بارها با انتخابهای بحثبرانگیز مواجه بوده است. اما اعطای آن به فردی مانند ترامپ، به معنای سقوط کامل این جایزه در ورطۀ سیاستزدگی خواهد بود. او نهتنها در کارنامۀ خود هیچ حرکت واقعی در جهت صلح ندارد، بلکه نماد قلدری سیاسی، یکجانبهگرایی و حمایت از جنگافروزی است.
آنان که ترامپ را شایستۀ جایزۀ صلح نوبل میدانند، در حقیقت مفهوم صلح را وارونه جلوه میدهند. صلح نه در بمباران، نه در تجهیز رژیمهای اشغالگر، و نه در تحمیل ارادۀ یک قدرت بر کشورهای مستقل معنا مییابد. صلح واقعی در احترام به حقوق ملتها، پایبندی به عدالت و تلاش برای پایان دادن به جنگهاست. ترامپ در هیچیک از این عرصهها کارنامۀ مثبتی ندارد و ستایش او در قامت «صلحطلب» چیزی جز وارونهسازی حقیقت نیست.