“وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ”.
و در راه نيكى و تقوا به يكديگر يارى كنيد و در راه گناه و ستم يارى نكنيد و از خدا پروا كنيد كه خداوند دارای عذاب شديد است.
روز چهارم جولای، در تقویم بین الملل به عنوان روز جهانی تعاون معرفی می‌شود. این روز توسط سازمان ملل متحد به منظور شناسایی اهمیت و نقش تعاون در توسعه اقتصادی و اجتماعی، ترویج همکاری و تعاون بین مخاطبان مختلف و افزایش آگاهی در مورد تعاون، برگزار می‌شود.
هدف از برگزاری این روز، معرفی تعاون به عنوان یکی از راه‌های ایجاد توسعه پایدار و افزایش رفاه اجتماعی می‌باشد. تعاون به عنوان یک ساختار اقتصادی و اجتماعی، می‌تواند بهبود شرایط زندگی افراد و اجتماعات مختلف را به دنبال داشته باشد.
موضوع سال ۲۰۲۱ برای روز جهانی تعاون، “تعاون برای احیای اقتصادی” بود که به همکاری و تعاون برای ایجاد رونق اقتصادی و جلوگیری از تاثیرات منفی بحران‌های اقتصادی تاکید داشت.
تعاون به طور کلی به معنای همکاری و تعامل بین افراد و گروه‌های مختلف به منظور دستیابی به هدف‌های مشترک است. در مفهوم اقتصادی، تعاون به معنای یک سازمان اقتصادی است که توسط افراد یا گروه‌هایی با هدف دستیابی به منافع مشترک تشکیل می‌شود.
این سازمان‌ها عموماً به صورت تعاونی تشکیل می‌شوند و هر عضو از آن‌ها به شکل مساوی در تصمیم‌گیری‌های آن‌ها شرکت می‌کنند.
همچنین تعاون به عنوان یک شکل سازماندهی اجتماعی و اقتصادی، در بسیاری از حوزه‌ها از جمله کشاورزی، صنعت، خدمات، مسکن، مصرف کنندگان، انرژی و غیره، به کار گرفته می‌شود و در هر یک از این حوزه‌ها، می‌تواند به مزایای زیر منجر شود:
- کاهش هزینه‌ها: تعاون می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید و ارائه خدمات کمک کند. به عنوان مثال، تشکیل تعاونی‌های کشاورزی می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی کمک کند.
- افزایش قدرت خرید: تعاون می‌تواند به افزایش قدرت خرید افراد کمک کند. تشکیل تعاونی‌های مصرف کنندگان می‌تواند به بهبود شرایط خرید کالاها و خدمات و کاهش قیمت آن‌ها کمک کند.
- بهبود شرایط زندگی: تعاون می‌تواند به بهبود شرایط زندگی افراد کمک کند. تشکیل تعاونی‌های سلامت، تعاونی‌های مسکن و تعاونی‌های آب و برق می‌تواند به بهبود شرایط زندگی افراد و کاهش فقر کمک کند.
- کاهش فقر و بیکاری: تعاون می‌تواند به کاهش فقر و بیکاری کمک کند. تشکیل تعاونی‌های اشتغال‌زایی و تعاونی‌های کارآفرینی می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی برای افراد و کاهش بیکاری کمک کند.
- بهبود دسترسی به منابع و خدمات: تعاون می‌تواند به بهبود دسترسی افراد به منابع و خدمات مانند آب، خدمات بهداشتی، تحصیلات و… کمک کند. تشکیل تعاونی‌های آب و برق، تعاونی‌های سلامت و تعاونی‌های آموزشی می‌تواند به بهبود دسترسی افراد به منابع و خدمات کمک کند.
- ایجاد رقابت‌پذیری: تعاون می‌تواند به ایجاد رقابت‌پذیری در بخش‌های مختلف اقتصادی کمک کند. تشکیل تعاونی‌های صنعتی و کشاورزی می‌تواند به ایجاد رقابت‌پذیری و کیفیت بالا در تولیدات کمک کند.
- افزایش بهره‌وری: تعاون می‌تواند به افزایش بهره‌وری در بخش‌های مختلف اقتصادی کمک کند. با تشکیل تعاونی‌های کشاورزی و صنعتی، بهره‌وری در تولید کالاها و خدمات افزایش می‌یابد و این می‌تواند به افزایش سودآوری و رشد اقتصادی منطقه کمک کند.
- توسعه پایدار: تعاون به عنوان یک شکل سازماندهی اجتماعی و اقتصادی، می‌تواند به توسعه پایدار و حفظ محیط زیست کمک کند. با تشکیل تعاونی‌های محیط زیستی، می‌توان به حفظ منابع طبیعی، کاهش آلودگی هوا و آب، و ایجاد فضایی پایدار و سالم برای زندگی افراد کمک کرد.
بنابراین می‌توان گفت تعاون در فقرزدایی نقش بسیار مهمی دارد. زیرا فقر یکی از چالش‌های بزرگ جوامع امروزی است که برای رسیدن به توسعه پایدار نیازمند راهکارهایی همچون تعاون است و توسعه تعاون، با ایجاد همکاری و تعامل میان افراد و گروه‌های مختلف، می‌تواند به کاهش فقر و بهبود شرایط زندگی افراد کمک کند.
در ادامه نقش تعاون در فقرزدایی را بررسی می‌کنیم:
۱- ایجاد فرصت‌های شغلی: تعاون می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی برای افراد در مناطق کم‌برخوردار کمک کند. ایجاد کسب و کارهای تعاونی و تشویق به همکاری در فعالیت‌های اقتصادی، می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی برای افراد کمک کند و در نتیجه کاهش فقر را به همراه داشته باشد.
۲- تحقق توزیع عادلانه درآمد: تعاون می‌تواند به تحقق توزیع عادلانه درآمد در جامعه کمک کند. ایجاد تعاونی‌های مصرف کنندگان و کشاورزی، می‌تواند به افزایش توان خرید افراد و در نتیجه کاهش فقر کمک کند.
۳- افزایش آگاهی و توانمندی‌های افراد: تعاون می‌تواند به افزایش آگاهی و توانمندی‌های افراد در جامعه نیزکمک کند. ایجاد تعاونی‌های آموزشی و توانمندسازی، می‌تواند به افزایش مهارت‌ها و توانمندی‌های افراد و در نتیجه کاهش فقر کمک کند.
بنابراین، می‌توان گفت که تعاون با ایجاد همکاری و تعامل میان افراد و گروه‌های مختلف، می‌تواند به کاهش فقر و بهبود شرایط زندگی افراد کمک کند.
از سوی دیگر باید گفت تعاون در اسلام نیز بسیار مهم است و در قرآن کریم و سنت پیامبر اسلام (ص) به طور مکرر تاکید شده است. در اسلام، تعاون به عنوان یکی از اصول اساسی اجتماعی و اقتصادی شناخته می‌شود و به عنوان یکی از مبانی اسلامی برای حل مسائل اجتماعی و اقتصادی به کار گرفته می‌شود.
در قرآن کریم، به تعاون و همکاری بین افراد و گروه‌ها تاکید شده است. برای مثال، در سوره مائده آیه ۲ آمده است: “وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ”. یعنی”و در راه نيكى و تقوا به يكديگر يارى كنيد و در راه گناه و ستم يارى نكنيد و از خدا پروا كنيد كه خداوند دارای عذاب شديد است”.
در سنت پیامبر اسلام (ص) نیز تعاون به عنوان یکی از ارزش‌های اسلامی برجسته شناخته شده است. ایشان همواره به مردم توصیه می‌کردند که با همکاری و تعاون به رفع مشکلات و نیازهای همدیگر بپردازند. در حدیث است که فرموده‌ند: ” ألْمُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِ كَالْبُنْيانِ الْمَرْصُوصِ يَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضَا”، به معنای “مؤمن به مؤمن مانند بنای استواری است که یک قسمت آن، دیگری را تقویت می‌کند”.
با توجه به اینکه تعاون در اسلام به عنوان یکی از اصول اساسی اجتماعی و اقتصادی شناخته می‌شود، انجام این عمل به عنوان یک وظیفه دینی محسوب می‌شود. به همین دلیل، تعاون در جوامع اسلامی همواره مورد توجه قرار گرفته و بسیاری از سازمان‌ها و انجمن‌های تعاونی در جوامع اسلامی وجود دارند. همچنین، در اسلام به تشکیل تعاونی‌ها و حمایت از آن‌ها توصیه می‌شود و به عنوان یک شکل سازماندهی اقتصادی و اجتماعی مورد حمایت قرار می‌گیرد.
