در سه سال گذشته نقاط مرزی افغانستان و پاکستان گواه درگیریهای فراوانی میان نیروهای طالبان و پاکستان بوده است.
هفته گذشته نیز میان نیروهای پاکستان و حکومت طالبان در نقاط مرزی درگیری ایجاد شد که در آن سه تن به شمول یک زن و دو کودک جان باختند.
زهرا ممتاز بلوچ، سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در صحبت با رسانهها مدعی شده که مرزبانان آن کشور در دفاع از خود به تیراندازی نیروهای مرزی طالبان پاسخ متقابل دادند.
وی گفت: «ما از مقامات افغان طالبان میخواهیم که از حوصله و خویشتنداری کار بگیرند و در امتداد مرز افغانستان و پاکستان اقدام بیدلیل انجام ندهند. آنها باید این را بدانند که نیروهای پاکستانی همیشه از خاک خود دفاع خواهند کرد.»
در همین حال، به تازگی ملا محمد یعقوب مجاهد، وزیر دفاع طالبان هم به مناطق مرزی افغانستان و پاکستان سفر کرده و در خصوص ایجاد پوستههای امنیتی و فراهمسازی امکانات و تدارکات آن به نیروهای این گروه اطمینان داده است.
وزیر دفاع طالبان و سایر مقامات بلندپایه این گروه پیش از این هم به نقاط مرزی افغانستان و پاکستان سفر کرده و صحبتهایی داشتهاند.
پرسش اما این است که چرا مرز افغانستان و پاکستان حداقل طی سه سال اخیر به رغم روابط گسترده کابل و اسلام آباد، همواره شاهد تنش و درگیری است؟
برخی کارشناسان افزایش تنش در مرز افغانستان و پاکستان را متاثر از عوامل سیاسی و امنیتی میدانند که طی سه سال گذشته با فراز و فرودهای بسیاری همراه بوده است.
مقامات پاکستانی مدعیاند ناامنیهای آن کشور در خاک افغانستان ریشه دارد و شبه نظامیان از طریق افغانستان برعلیه آن کشور اقدام میکنند. از این رو، اسلام آباد با ایجاد استحکامات جدید مرزی گویی در پی مهار تهدیدهای تروریستی از منشاء افغانستان است.
در این سوی دیگر، حکومت طالبان همواره تاکید کرده که شبه نظامیان مخالف پاکستان در خاک افغانستان پایگاه و پناهگاهی ندارند و همچنان از اسلام آباد خواستهاند ناکامیهای امنیتیشان را به دوش کابل نیندازند.
گمانه زنیهای دیگری هم مطرح میشوند که ایجاد تنشهای مرزی و موج افغانستانهراسی برای مقامات پاکستانی که در سالهای اخیر به دلیل بحرانهای داخلی به شدت زیر فشار افکار عمومی آن کشور قرار گرفتهاند، عمدتا مصرف داخلی دارد. به عبارت دیگر، اسلام آباد از طریق این تنشها میخواهد در کنار هند، اینبار یک تهدید احتمالی دیگری از جانب افغانستان برای مصروف نگهداشتن افکار عمومی مردم پاکستان تعریف و تبلیغ کند.
عامل دیگر تنشهای مرزی، بحث جنجالی خط فرضی دیورند است که با گذشت بیش از ۱۳۰ سال هنوز هم به عنوان مرز رسمی افغانستان و پاکستان از سوی کابل شناخته نشده و اما اسلام آباد به صورت یکجانبه آن را مرز رسمی خود دانسته و هرازگاهی در برخی مناطق آن نیز استحکامات نظامی ایجاد میکند.
در چنین وضعیتی، معلوم است که بروز درگیریهای مرزی میان نیروهای طالبان و حکومت پاکستان یک امر محتمل است و چنانچه دو طرف نتوانند برای حل آن راهکار دیپلماتیک پیدا کنند احتمالا دو کشور را درگیر دردسرهای بیشتری خواهد کرد.