طی هفتههای اخیر گزارشهای مکرر از تشدید اختلافات و تنشهای درونی گروه طالبان در رسانهها و محافل سیاسی ـ رسانهای منتشر شده است. برخی گزارشها حتی از درگیری مسلحانه در ارگ (مقر مرکزی حاکمیت) و وزارت داخله حکایت دارد. ناظران و تحلیلگران، خروج سه مقام ارشد طالبان از افغانستان (شیر عباس استانکزی، ملا برادر و سراج الدین حقانی وزیر داخله) را بیارتباط با افزایش تنشهای داخلی گروه مذکور نمیدانند. اما در این میان از بین این ۳ مقام فقط ملاعبدالغنی برادر به کشور بازگشته است.
به نظر کارشناسان سیاسی، روی کار آمدن دونالد ترامپ و تهدیدهای او دایر بر استرداد تسلیحات بر جای مانده از ارتش امریکا در افغانستان و بازپس گیری میدان هوایی بگرام و ضرورت اجرای مرحلهی دوم پیمان دوحه نیز در تشدید منازعات درونی طالبان تأثیرگذار بوده است.
هرگاه این گزارشها و تحلیلها و قراین و شواهد، از صحت و واقعنمایی برخوردار باشند و منازعات درونی گروه طالبان را بازتاب دهند، آنگاه با تداوم و تشدید تنشهای داخلی، کدام سناریوها و فرضیهها در آیندۀ این گروه و سرنوشت آتی کشور افغانستان، محتمل و ممکن به نظر میرسد؟
با تجریه و تحلیل اوضاع جاری داخلی و تحولات بین المللی و با در نظر گرفتن تجربیات گذشتۀ کشور افغانستان، سناریوهای محتمل را به این شرح میتوان پیشبینی نمود:
۱) یکی از بدترین سناریوهای محتمل این است که امیر المؤمین طالبان، موفق به ترمیم و مهار این شکافها و شقاقها نگردد و در نهایت، اختلافات و شکافهای مذکور، منجر به بروز درگیریهای مسلحانه و جنگ درونگروهی تمام عیار میان دو جناح رقیب گردد. در این صورت با توجه به توازن نسبی قوا میان دو جناح عمده (قندهاریها و حقانیها)، جنگ داخلی دراز مدت، پرتلفات و ویرانگر میان طرفین اتفاق خواهد افتاد که تمام آبادانیها، سازندگیها و دستاوردهای ۲۳ سالهی گذشته را بر باد خواهد داد و بار دیگر افغانستان به دهههای شصت و هفتاد قرن گذشته باز خواهد گشت.
۲) دومین بدترین سناریوی محتمل این است که تشدید تنشهای درونی منجر به درگیریهای محدود و تضعیف گروه طالبان گردد و متعاقب آن، گروههای تکفیری ـ تروریستی مانند داعش یا ورژن جدیدتر آن با حمایت و هدایت قدرتهای خارجی، بر تمام کشور یا بخشهای از آن مسلط گردند و بار دیگر سایهی شوم جنگ و ترور و تکفیر بر کشور سایه افکند.
۳) سومین سناریوی ممکن و محتمل این است که امریکا و ترامپ با یکی از جناحهای معتدل و سازگار با غرب در درون طالبان وارد معامله شود و با حمایت و تقویت آن جناح، رقبای تندرو آنها را به حاشیه براند.
۴) چهارمین و بهترین سناریوی ممکن و محتمل این است که در نتیجهی تشدید تنشها و تضعیف اقتدار و انحصار طالبان، آن جریان مسلح و مسلط یا دچار فروپاشی گردد و یا اینکه به تشکیل نظام فراگیر و مراجعه به آرای مردم تن دهد. مطلوبترین و آیدهآلترین سناریو برای مردم و کشور افغانستان همین سناریوی چهارم به شمار میرود که بدون درگیری خونبار و ویرانگر و بدون دخالت و استیلای خارجی، حق تعیین سرنوشت و حق انتخاب نوع نظام سیاسی به مردم افغانستان برگردانده شود.
