گزارشهای تازه نشان میدهند که منع آموزش و کار زنان، سالانه ۱.۴ میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان زیان وارد میکند.
طبق تحقیقات تازه که توسط پروفیسور هری آنتونی پترینوس از دانشگاه آرکانزاس امریکا و همکارانش انجام شده است، منع آموزش و کار زنان، سالانه ۱.۴ میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان زیان میرساند و هم باعث میشود که امید میلیونها کودک و زن متشبث در کشور از بین برود.
طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان کار زنان در اکثر ادارات دولتی و نهادهای خصوصی را ممنوع اعلام کرد. حکومت این گروه دلیل این اقدام را عدم پایبندی برخی زنان به «حجاب اسلامی» عنوان کرده است.
طالبان درحالی حق کار را از زنان در افغانستان گرفته است که بسیاری از خانوادهها در سالهای اخیر از گرسنگی، قحطی و ناامنی غذایی رنج میبرند و در مواردی هم زنان تنها نانآوران خانواده هستند؛ چه اینکه سالها جنگ و منازعه بسیاری از مردان خانواده را به کام مرگ کشانده و به خاک و خون کشیده است.
برخی کارشناسان اقتصادی طولانی شدن صف گداها در کشور را هم بیشتر مرتبط با ممنوعیتهای کاری برای آنان میدانند که در بیش از دو سال گذشته بر زنان وضع شده است. به گفته آنان، زنانی که تا پیش از آمدن طالبان از طریق کار در ادارات و نهادها امرار معاش میکردند اکنون هیچ روزنهی اقتصادی ندارند که نیازهای مالیشان را تامین کنند، بناً بخشی از آنها مجبور میشوند به تکدیگری روی بیاورند.
محرومیت نیمی از جمعیت کشور از فرصتهای کاری و شغلی در افغانستان زیر اداره طالبان بارها با واکنشهای گسترده داخلی و بینالمللی نیز همراه بوده و بارها از حکومت این گروه خواسته شده که محدودیتهای کاری بر زنان در کشور را لغو کند.
حکومت طالبان اما که ظاهرا پوشش اسلامی و نبود فضای مناسب کاری را دلیل ممنوعیت کاری زنان عنوان میکند، تا هنوز هیچگونه طرح و برنامهای مشخصی که سرنوشت کاری زنان را به صورت واضح مشخص کند، ارائه نکرده است است.
از سوی هم، منع کار زنان در افغانستان اما در دو سال گذشته بارها انتقادات برخی علمای دینی و نهادهای اسلامی را هم در پی داشته و در این باره همواره اظهار نگرانی کردهاند.
با اینکه بحث اسلامی بودن اقدامات طالبان در خصوص منع کار زنان منتفی دانسته میشود دلیل واضح دیگری باقی نمیماند که چرا این گروه به ممنوعیتها خود در این زمینه ادامه میدهد.
در این میان، تنها مسئلهای که ممکن است بر تصمیم طالبان در این باره تاثیرگذار باشد فرهنگ قبیلهای حاکم بر شیوه سیاسی این گروه است که به اساس آن جایگاه زنان بیشتر در چهارسوی خانه تعریف میشود و از فعالیت آنها در بیرون از منزل جلوگیری صورت میگیرد.
تبعات ممنوعیت کار زنان اما جدای از این که تعامل جامعه جهانی با حکومت این گروه را دشوارتر میسازد تاثیرات منفی و گوناگون دیگری هم بر وضعیت روحی زنان و خانوادههای آنها بجا میگذارد.
افزون بر این، مهاجرتهای گسترده، افزایش موارد خودکشی و شیوع بیماریهای روانی در میان زنان و خانوادههای آنها از دیگر پیامدهای عمده و نتایج زیانبار ممنوعیت کاری زنان در کشور به حساب میآیند.
به نظر میرسد اکنون وقت آن است که سران حکومت طالبان در برخورد با زنان در تصامیمشان بازنگری کنند، نقش مثبت زنان در رشد و شکوفایی اقتصادی در کشور را نادیده نگیرند و محدودیتها بر این قشر را لغو کنند.