اظهارات اخیر دونالد ترامپ درباره بازپس‌گیری پایگاه هوایی بگرام، تاکنون موجی از واکنش‌های تند از سوی مقامات طالبان را به دنبال داشته است.
این رویارویی کلامی، نمایانگر تنش‌های عمیق‌تری است که ماهیت روابط آینده افغانستان و ایالات متحده را تحت‌الشعاع قرار داده است.
ترامپ با انتشار پستی در شبکه اجتماعی، تهدیدی آشکار علیه حکومت طالبان مطرح کرده و از وقوع «اتفاقات بسیار بد» در صورت عدم بازگشت بگرام سخن گفته است.
این بیانیه که حاوی لحنی تهدیدآمیز بود، نه تنها دیپلماسی سازنده را کنار گذاشته، بلکه فضای مذاکره را نیز تیره‌تر کرده است.
در مقابل، واکنش فوری و قاطع فصیح‌الدین فطرت، رئیس قوای مسلح طالبان، نشان از عزمی راسخ در مقابل فشارهای خارجی دارد. وی امروز یکشنبه، ۳۰ سنبله/ شهریور با تأکید بر استقلال کامل افغانستان، هرگونه امکان مذاکره در این زمینه را منتفی دانسته و خط قرمز حاکمیتی گروه را ترسیم کرده است.
این موضع‌گیری که در مراسمی نمادین همراه با فارغ‌التحصیلان نیروی هوایی اعلام شد، پیام روشنی از تقویت توان دفاعی و نظامی طالبان منتقل می‌کند.
پیش‌تر امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان نیز با اشاره به تجربه شکست امریکا در دو دهه گذشته، موضعی مشابه اتخاذ کرده است. این مقام طالب با زبانی دیپلماتیک اما محکم، هرگونه تصور از قبول مجدد حضور نظامی امریکا را رد کرده و بر عدم امکان‌پذیری چنین سناریویی تأکید ورزیده است.
از سوی هم، نگاهی به تاریخ افغانستان هم نشان می‌دهد که این سرزمین همواره در مقابل قدرت‌های خارجی مقاومت کرده است. طالبان گویی با استناد به همین سابقه تاریخی، خود را وارث سنت مقاومت افغان‌ها دانسته و هرگونه تسلیم در برابر فشار خارجی را نفی می‌کند.
تحولات اخیر نشان می‌دهد که مواضع قاطع طالبان در برابر درخواست ترامپ برای بازپس‌گیری پایگاه بگرام، برنامه‌های امریکا برای بازگشت نظامی به افغانستان را با چالش جدی مواجه کرده است.
مقامات ارشد طالبان به صراحت درخواست ترامپ را رد کرده و تأکید کرده‌اند که افغانستان کاملاً مستقل است و هیچ حضور نظامی خارجی را در خاک خود نمی‌پذیرد.
این واکنش طالبان کاملاً قابل پیش‌بینی بود، چرا که ترامپ اخیراً از «عواقب بد» در صورت عدم بازپس‌دادن پایگاه سخن گفته و این امر مستقیماً حاکمیت ملی و تمامیت ارضی افغانستان را نقض می‌کند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت ترامپ ماه‌ها پیش از اعلام علنی، به‌طور محرمانه در حال پیگیری راه‌هایی برای بازپس‌گیری پایگاه بگرام بوده است.
با توجه به این موضع‌گیری صریح و قاطع طالبان در سطوح بالای حکومت، احتمال کم است که ترامپ بتواند از طریق مذاکره و معامله به هدف خود دست یابد. حال باید دید که رئیس‌جمهور امریکا در قبال این مقاومت طالبان چه راهبرد جدیدی اتخاذ خواهد کرد و آیا به گزینه‌های فشار یا تهدید متوسل خواهد شد یا خیر.
