حادثه گروگان گیری که در ایالت بلوچستان پاکستان صورت گرفت، نه تنها نشان‌دهنده رشد فزاینده تهدیدات تروریستی در منطقه است، بلکه یکی از نقاط عطف در تحلیل و ارزیابی وضعیت کنونی پاکستان، سیاست‌های آن در قبال تروریسم و حمایت‌های گذشته‌اش از گروه‌های افراطی را نیز آشکار می‌سازد.
چطور ممکن است کشوری مانند پاکستان، که خود به نوعی در مرکز مبارزات ضدتروریستی قرار دارد، به چنین حملاتی دچار شود؟ پرسشی که باید عمیقاً به آن توجه کرد این است که آیا پاکستان واقعا به تاثیرات بلندمدت سیاست‌های خود در حمایت از گروه‌های مسلح در کشور همسایه توجه کرده است؟ متاسفانه، تاریخ نشان داده است که پاکستان برای مدتی طولانی از گروه‌های افراطی و تروریستی در خاک خود و در مرزهای کشور های همسایه مانند افغانستان حمایت کرده است.
در این بین، نگاه ویژه‌ای باید به عملکرد «آی‌اس‌آی» (سازمان اطلاعاتی پاکستان) داشته باشیم که به‌طور مستمر در حمایت از گروه‌های تروریستی در افغانستان و دیگر مناطق دخالت داشته است. پاکستان در گذشته با فراهم آوردن پناهگاه‌های امن، سلاح و آموزش به گروه‌هایی مانند طالبان و سایر شبه‌نظامیان، خود را در برابر موج تهدیدات بین‌المللی قرار داده است. حالا دیگر این تهدیدات تنها به مرزهای افغانستان محدود نمی‌شود؛ بلکه به داخل خاک پاکستان کشیده شده است. همانطور که امروز حملات جدایی‌طلبان بلوچ به قطار «جعفر اکسپرس» را شاهد هستیم، باید پرسید که آیا حمایت از تروریست‌ها در کشورهای همسایه، در درازمدت نه تنها تهدیدات بزرگ‌تری را برای پاکستان ایجاد نکرده، بلکه خودِ پاکستان را هم در معرض حملات مشابه قرار نداده است؟
با نگاهی به تاریخ، به‌ویژه در رابطه با گروه‌هایی مانند داعش، تی تی پی (طالبان پاکستان) و دیگر گروه های تروریستی مقیم پاکستان، شاهد آن هستیم که پاکستان از این گروه‌ها برای مقاصد خاص خود در افغانستان و دیگر مناطق استفاده کرده است. این در حالی است که هم‌اکنون همان گروه‌ها، که در گذشته تحت حمایت پاکستان به کشتار مردم افغانستان می‌پرداختند، امروز خود به یک تهدید بزرگ برای پاکستان تبدیل شده‌اند.
آیا پاکستان امروز خود در دامی افتاده است که آن را برای دیگران پهن کرده بود؟ آیا این تهدیدات که به مرزهای پاکستان رسیده، نتیجه سیاست‌های غلط و حمایتی بوده که این کشور در دهه‌ها قبل از گروه‌های تروریستی در مرزهای همسایه خود انجام داده است؟ اکنون که گروه‌های افراطی مانند «ارتش آزادیبخش بلوچستان» توانسته‌اند عملیات‌های پیچیده‌ای را علیه نیروهای امنیتی پاکستان ترتیب دهند، آیا وقت آن نرسیده که پاکستان به سیاست‌های خود بازنگری کند؟
آیا پاکستان امروز خود در دامی افتاده است که آن را برای دیگران پهن کرده بود؟ آیا این تهدیدات که به مرزهای پاکستان رسیده، نتیجه سیاست‌های غلط و حمایتی بوده که این کشور در دهه‌ها قبل از گروه‌های تروریستی در مرزهای همسایه خود انجام داده است؟ اکنون که گروه‌های افراطی مانند «ارتش آزادیبخش بلوچستان» توانسته‌اند عملیات‌های پیچیده‌ای را علیه نیروهای امنیتی پاکستان ترتیب دهند، آیا وقت آن نرسیده که پاکستان به سیاست‌های خود بازنگری کند؟
با نگاهی به تاریخ، به‌ویژه در رابطه با گروه‌هایی مانند T.T.P (طالبان پاکستان)، در بیست سال گذشته شاهد آن بودیم که پاکستان از این گروه و گروه طالبان برای مقاصد خاص خود در افغانستان در بیست سال گذشته استفاده می کرد. این در حالی است که هم‌اکنون همان گروه یعنی طالبان پاکستانی، ، که در گذشته مردم افغانستان را می کشتند و پاکستان چشم هایش را بسته بود و می گفت که من نمی بینم، اما امروز خود به یک تهدید بزرگ برای پاکستان تبدیل شده‌اند.
پاکستان باید به یاد داشته باشد که آتشی که روزی برای کشورهمسایه اش روشن کرده، امروز گریبان‌گیر خود او شده است. این آتش به‌طور مستقیم زندگی مردم پاکستان را تهدید می‌کند و نشان می‌دهد که حمایت از گروه‌های تروریستی همیشه بدون عواقب نخواهد ماند. اینکه پاکستان هم‌اکنون با تهدیدات فزاینده‌ای از سوی گروه‌های جدایی‌طلب و تروریستی در داخل خاک خود روبه‌رو است، هشدار بزرگی برای دولت این کشور به ویژه آی‌اس‌آی است که باید اقدامات جدی برای پایان دادن به حمایت‌های پنهان از تروریست‌ها در داخل مرزهایش اتخاذ کند.
نگارنده به هیچ عنوان از این حادثه تروریستی که منجر به کشته شدن ۲۰ نفر از سربازان پاکستان و گروگان‌گیری ۱۸۲ نفر دیگر شده است، خرسند نیست. هیچ انسان با وجدانی نمی‌تواند از چنین حوادثی که به کشتار انسان‌های بی‌گناه منتهی می‌شود، خوشحال باشد. اما آنچه که باید در نظر گرفت این است که پاکستان باید درک کند که دودی که از آتش تروریستی خود به‌وجود آورده، حالا به داخل خاک خود آمده و آن‌ها را نیز تهدید می‌کند.
منطقه بلوچستان، به‌ویژه در مرزهای سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان، به یکی از کانون‌های اصلی تهدیدات تروریستی تبدیل شده است. این منطقه نه تنها به مرکز فعالیت گروه‌های جدایی‌طلب تبدیل شده بلکه گروه‌های اسلامی افراطی نیز در این ناحیه فعال هستند. حضور و فعالیت‌های گروه‌هایی مانند «ارتش آزادیبخش بلوچستان»، «داعش » و «طالبان پاکستان»، به‌ویژه در مرزهای مشترک ایران و افغانستان، می‌تواند منطقه را به یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات امنیتی برای این سه کشور تبدیل کند.
واقعیت این است که پاکستان امروز درگیر پیامدهای حمایت‌های گذشته خود از گروه‌های تروریستی در داخل و خارج از مرزهایش است. حال که پاکستان خود در معرض تهدیدات جدی و حملات تروریستی قرار گرفته، باید به‌طور جدی و با ارزیابی درست از اشتباهات گذشته، به مقابله با تروریسم و تقویت امنیت داخلی خود بپردازد. در این میان، همسایگان این کشور نیز باید هوشیار باشند و همکاری‌های منطقه‌ای برای مقابله با تهدیدات مشترک را تقویت کنند. در نهایت، به نظر می‌رسد که پاکستان باید درسی عبرتی از وضعیت کنونی بگیرد و از اشتباهات گذشته خود عبرت بیاموزد.
نویسنده: م. کهریزنوی
