افغانستان در سال جاری با بدترین بحران سوءتغذیه در تاریخ خود مواجه است. برنامه جهانی غذا (WFP) پیش‌بینی می‌کند که ۳.۵ میلیون کودک زیر پنج سال در سال جاری میلادی به سوءتغذیه مبتلا شوند، در حالی که این رقم در پنج سال گذشته حدود 3 میلیون بود.
افزایش این آمار به کاهش کمک‌های مالی بین‌المللی و وخامت اوضاع اقتصادی پس از تحولات سیاسی سال ۲۰۲۱ نسبت داده می‌شود.
بر اساس گزارش تازه برنامه جهانی غذا که روز گذشته (یکشنبه، 24 حمل) منتشر شده، ۱.۲ میلیون زن باردار و شیرده نیز از سوءتغذیه رنج می‌برند. این وضعیت سلامت کودکان را در کشور به خطر انداخته و چرخه سوءتغذیه را تداوم می‌بخشد.
پیش از این دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل (اوچا) نیز هشدار داده بود که فقر و نبود غذای سالم این بحران را تشدید کرده است.
عوامل عمده سوءتغذیه
عوامل متعددی به این معضل در کشور دامن زده‌اند. فقر گسترده، محدودیت دسترسی به خدمات بهداشتی و کمبود آب آشامیدنی سالم، به‌ویژه در مناطق روستایی، از مهم‌ترین دلایل هستند.
درگیری‌های مداوم و بلایای طبیعی مانند خشکسالی نیز تولید زراعتی را مختل کرده و ناامنی غذایی را افزایش داده است.
از سوی هم، کاهش کمک‌های بین‌المللی، برنامه‌های حمایتی مانند توزیع مواد غذایی را در کشور تضعیف کرده است.
محدودیت‌های فرهنگی و آموزشی، به‌ویژه برای زنان هم آگاهی از تغذیه سالم را کاهش داده است. این عوامل در کنار هم، دسترسی خانواده‌ها به غذای کافی و مغذی را به شدت محدود کرده‌اند.
پیامدها و تاثیرات
پیامدهای سوءتغذیه کودکان در افغانستان عمیق و بلندمدت است. کمبود مواد مغذی، رشد جسمی و ذهنی کودکان را مختل می‌کند و خطر بیماری‌هایی مانند اسهال و ذات‌الریه را افزایش می‌دهد. این کودکان در بزرگسالی با محدودیت‌های جسمی و ذهنی مواجه می‌شوند که چرخه فقر را تداوم می‌بخشد.
سوءتغذیه مادران باردار نیز به تولد نوزادان کم‌وزن منجر شده و سلامت نسل بعدی را به خطر می‌اندازد.
این بحران، همچنان بار اقتصادی و اجتماعی سنگینی بر جامعه تحمیل می‌کند. توسعه پایدار کشور در سایه این معضل با چالش‌های جدی مواجه است.
WFP گزارش داده که ۱۵ میلیون نفر در افغانستان نمی‌دانند وعده غذایی بعدی‌شان از کجا تامین خواهد شد.
این ناامنی غذایی، کودکان را در برابر بیماری‌های قابل پیشگیری آسیب‌پذیرتر کرده است. سازمان‌های بشردوستانه خواستار کمک‌های فوری برای جلوگیری از مرگ‌ومیر بیش‌تر شده‌اند.
تدابیر و اقدامات موثر
برای مقابله با این بحران، راهکارهای عملی و محلی ضروری است. کارشناسان صحی معتقدند که تقویت برنامه‌های تغذیه با توزیع مکمل‌های غذایی غنی‌شده برای کودکان و زنان باردار می‌تواند تاثیر سریعی داشته باشد. این بسته‌ها می‌توانند از طریق مراکز صحی و مکاتب توزیع شوند.
آموزش مادران در مورد تغذیه سالم و شیردهی مناسب هم به بهبود سلامت مادران و کودکان در کشور کمک می‌کند.
این امر با افزایش آگاهی درباره رژیم غذایی متعادل، می‌تواند سوءتغذیه را کاهش داده و در رشد سالم کودکان موثر واقع شود.
در کل می‌توان گفت که سوءتغذیه کودکان در افغانستان یک بحران انسانی است که از فقر، ناامنی غذایی و کاهش کمک‌های جهانی نشات می‌گیرد.
راهکارهای محلی نظیر توزیع مکمل‌های غذایی و آموزش تغذیه، همراه با حمایت حکومت و جامعه جهانی، می‌توانند این بحران را کنترل کنند. بدون اقدام فوری، آینده میلیون‌ها کودک افغان در معرض خطر خواهد بود.
