تعدادی از باشنده‌گان ولایت بامیان از سال‌های زیادی به این طرف در مغاره‌های دوره بودایی زنده‌گی می‌کنند. آنان از امکانات رفاهی و صحی زندگی محروم هستند و به دلیل وضعیت نمناک مغاره‌ها و حشرات مضر، به بیماری‌های گوناگون گرفتار می‌شوند.
در زمان حکومت پیشین، ریاست اطلاعات و فرهنگ بامیان گفته بود که مغاره‌نشینان باید اطراف بودا را تخلیه کنند تا از آبدات باستانی و ساحه‌های تاریخی به صورت درست و اساسی محافظت صورت گیرد. اما در بیشتر از دو سال حاکمیت طالبان، تعداد زیادی از مردم دوباره به مغاره‌نشینی رو آورده‌اند.
شماری از باشنده‌گان بامیان در حالی مجدداً به مغاره‌نشینی در این ولایت رجوع کرده‌اند که به گفته بسیاری از آنان، فقر شدید و بیکاری دوام‌دار، آنان را مجبور به این کار ساخته است.
در همین حال، یکی از فرهنگیان بامیان می‌گوید که کسانی که در مغاره‌ها زنده‌گی می‌کنند این مغاره‌ها را به محل ذخیره هیزم و مواشی خود نیز تبدیل کرده‌اند که این عمل باعث تخریب ساحات باستانی می‌شود.
او با انتقاد از عمل‌کرد طالبان، می‌افزاید که این گروه هیچ‌گونه برنامه‌ای برای ایجاد سهولت در زنده‌گی مردم ندارد و شهرک مغاره‌نشینان که قرار بود توسط سازمان ملل متحد ساخته شود، طالبان مانع اعمار آن نیز گردیده‌اند.
گفتنی است که زنده‌گی کردن در مغاره‌ها، در کنار این که مشکلات باشندگان فقیر بامیان را به‌گونه موقتی رفع می‌کند، اما آسیب‌های جدی به ساحات باستانی وارد می‌کند.
در حال حاضر، هشت محل تاریخی بامیان در فهرست میراث‌های فرهنگی جهان در یونسکو ثبت است که مغاره‌های اطراف بودا، از حساس‌ترین نقاط میراث‌های فرهنگی می‌باشد.
موسسه علمی – فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد (یونسکو) طی سالیان گذشته بارها به اداره محلی بامیان نامه رسمی فرستاده و تاکید کرده که اگر مغاره‌های دوره بودایی به‌صورت درست حفاظت نگردد و سیمای فرهنگی این ولایت مطابق ماسترپلان فرهنگی حفظ نشود، این ولایت را از فهرست میراث‌های جهانی حذف خواهد شد.
