حمدالله فطرت، معاون سخنگوی حکومت طالبان، در واکنش به اظهارات اخیر رئیسجمهور روسیه گفت هیچ تهدید یا خطری از سوی افغانستان متوجه هیچ کشوری نیست. فطرت افزود تمام جغرافیای افغانستان تحت کنترل طالبان قرار دارد و هیچ تهدید یا خطری از سوی افغانستان متوجه هیچ کشوری نیست؛ بنابراین نگرانیها دراینباره بیجا است. این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در دیدار با امامعلی رحمان، رئیسجمهور تاجیکستان، نسبت به تهدیدات امنیتی فزایندهای که از خاک افغانستان سرچشمه میگیرد و امنیت کشورهای آسیای میانه را به خطر میاندازد، ابراز نگرانی کرد.
پوتین در جریان یک نشست خبری مشترک با همتای تاجیکستانیاش در مسکو، تلویحاً افغانستان را مرکز تهدیدات امنیتی در منطقه معرفی کرد. رئیس جمهور روسیه پیش از این نیز در نشست بیشکک گفته بود تهدیدهای زیادی در افغانستان وجود دارد و مسکو از نگرانیهای تاجیکستان درباره تهدیدات ناشی از افغانستان حمایت میکند. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان نیز پس از آن تاکید کرده بود خاک افغانستان امن است و هیچ گروه تروریستی در خاک این کشور حضور ندارد تا دیگران را تهدید کند.
با وجود روابط نسبتاً نزدیک روسیه با طالبان، نگرانی روسیه از افغانستان به چند دلیل قابل تحلیل است. اولاً، روسیه بهدلیل روابط تاریخی و استراتژیک با کشورهای آسیای میانه، به ویژه تاجیکستان، نگران گسترش ناامنی از افغانستان به این کشورها است. تاجیکستان بهعنوان همسایه شمالی افغانستان، در معرض تهدیدات امنیتی مانند تروریسم، قاچاق مواد مخدر و گسترش افراطگرایی است. روسیه از این موضوع بهعنوان یک تهدید برای ثبات منطقهای که حوزه نفوذ سنتی آن محسوب میشود، یاد میکند.
ثانیاً، اگرچه طالبان ادعا میکنند که هیچ گروه تروریستی در افغانستان فعالیت نمیکند، اما گزارشهای بینالمللی و نهادهای امنیتی نشان میدهند که گروههایی مانند داعش خراسان و برخی گروههای مرتبط با القاعده همچنان در افغانستان فعال هستند. این گروهها میتوانند تهدیدی برای کشورهای همسایه و حتی فراتر از آن باشند.
ثالثاً، روسیه اگرچه با طالبان تعامل دارد، اما به طور کامل به وعدههای این گروه اعتماد نمیکند. طالبان در گذشته روابطی با گروههای افراطی داشتهاند، و این موضوع باعث میشود روسیه نسبت به توانایی و اراده طالبان در کنترل کامل اوضاع امنیتی افغانستان تردید داشته باشد. علاوه بر این، روسیه ممکن است از نگرانیهای امنیتی بهعنوان ابزاری برای افزایش نفوذ خود در منطقه استفاده کند. با برجستهکردن تهدیدات امنیتی از سوی افغانستان، روسیه میتواند نقش خود را بهعنوان یک قدرت حامی امنیت در آسیای میانه تقویت کند و از نفوذ رقبایی مانند ایالات متحده و چین بکاهد. اوضاع داخلی افغانستان، از جمله بحران اقتصادی، فقر گسترده و ناآرامیهای سیاسی، میتواند به افزایش ناامنی و مهاجرت غیرقانونی به کشورهای همسایه منجر شود که این موضوع نیز برای روسیه و همپیمانانش در منطقه نگرانکننده است.
بنابراین نگرانی روسیه به عنوان یک کشور بزرگ و تاثیر گذار در منطقه، ناشی از آن است که افغانستان کماکان محلی برای تهدیدات منطقه به شمار میرود. هر چند طالبان مدعی تسلط بر امنیت منطقه می باشند، اما این ادعا با واقعیت های موجود در کشور همخوانی ندارد.