افغانستان، کشوری که سالهاست با جنگ، فقر و بیثباتی دستوپنجه نرم میکند، اکنون در انزوای سیاسی و اقتصادی به سر میبرد. این انزوا نه تنها بر اقتصاد و امنیت کشور تأثیر گذاشته، بلکه بحرانهای بهداشتی و درمانی را نیز تشدید کرده است. یکی از بارزترین نمونههای این بحران، شیوع بیماری سرخکان و افزایش مرگومیر ناشی از آن در میان کودکان است. گزارش اخیر سازمان پزشکان بدون مرز نشان میدهد که بیماری سرخکان در افغانستان به سطح هشدار رسیده و مرگومیر ناشی از این بیماری سه برابر افزایش یافته است.
پس از تغییر حکومت در افغانستان، کمکهای بینالمللی به کشور به شدت کاهش یافت. بسیاری از کشورها و سازمانهای بینالمللی که پیشتر از برنامههای بهداشتی و درمانی در افغانستان حمایت میکردند، اکنون به دلیل تحریمها و محدودیتهای سیاسی، کمکهای خود را متوقف کردهاند. این کاهش کمکها تأثیر مستقیمی بر سیستم بهداشتی افغانستان گذاشته و باعث شده است که بسیاری از مراکز درمانی به دلیل کمبود بودجه تعطیل شوند. سازمان حمایت از کودکان در افغانستان اعلام کرده است که به دلیل کاهش شدید بودجه، فعالیت ۱۸ مرکز درمانی تحت حمایت این سازمان متوقف شده و در صورت تأمین نشدن کمکهای مالی فوری، ۱۴ مرکز دیگر نیز بهزودی تعطیل خواهند شد.
این تعطیلیها به معنای محرومیت هزاران کودک از دسترسی به خدمات درمانی و بهداشتی است. براساس آمار سازمان حمایت از کودکان، بیش از ۱۳۴ هزار کودک در ۳۲ مرکز درمانی این سازمان تحت درمان قرار دارند، اما ادامه روند کاهش کمکها، ارائه خدمات به این کودکان را با چالش جدی مواجه کرده است. علاوه بر این، برنامههای مربوط به درمان کودکان مبتلا به سوءتغذیه نیز به دلیل محدودیت منابع متوقف شدهاند.
شیوع بیماری سرخکان در افغانستان نمونهای از تأثیرات منفی کاهش سطح واکسیناسیون و دسترسی محدود به خدمات بهداشتی است. بر اساس گزارش پزشکان بدون مرز، در سه ماه گذشته بیش از ۴ هزار مورد مشکوک به سرخکان در ولایتهای هرات، بلخ و هلمند ثبت شده است. این سازمان هشدار داده است که کودکانی که دچار سوءتغذیه یا مشکلات مادرزادی قلبی هستند، بیشترین خطر را در برابر این بیماری دارند. با این حال، واکسیناسیون میتواند از شیوع و مرگومیر ناشی از سرخکان جلوگیری کند.
اگر جامعه بینالمللی اقدامات فوری برای حمایت از کودکان افغان انجام ندهد، پیامدهای ناگواری برای کودکان به دنبال خواهد داشت. اولاً، افزایش مرگومیر ناشی از بیماریهای قابل پیشگیری مانند سرخکان، دیفتری و فلج اطفال ادامه خواهد یافت. ثانیاً، سوءتغذیه حاد که هماکنون نیز جان هزاران کودک را تهدید میکند، به یک بحران بزرگتر تبدیل خواهد شد. پیشبینی میشود که نزدیک به ۳.۵ میلیون کودک زیر پنج سال و بیش از یک میلیون مادر باردار و شیرده در معرض ابتلا به سوءتغذیه حاد قرار گیرند.
علاوه بر این، تعطیلی مراکز درمانی و کاهش دسترسی به خدمات بهداشتی، باعث افزایش بیماریهای عفونی و کاهش امید به زندگی در میان کودکان خواهد شد. این وضعیت بر سلامت کودکان تأثیر میگذارد وآینده کشور را نیز به خطر میاندازد، زیرا نسلی که از سلامت و آموزش محروم باشد، نمیتواند در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور نقش مؤثری ایفا کند.
بنابراین وضعیت کنونی افغانستان نشاندهنده یک بحران انسانی گسترده است که کودکان بیشترین آسیب را از آن میبینند. انزوای سیاسی و اقتصادی کشور، سیستم بهداشتی را فلج کرده و دسترسی به خدمات درمانی و بهداشتی را به شدت محدود کرده است. اگر اقدامات فوری و مؤثر از سوی جامعه بینالمللی صورت نگیرد، پیامدهای ناگوار این بحران، جان هزاران کودک را تهدید خواهد کرد و آینده افغانستان را در معرض خطر جدی قرار خواهد داد.
