بنابر گزارش دفتر مقابله با مواد مخدر سازمان ملل، در حال حاضر تعداد سه میلیون و 500 هزار نفر یعنی در حدود 10 درصد کل جمعیت افغانستان معتاد هستند.
بر اساس آمارهای دفتر جرایم و مواد مخدر سازمان ملل در افغانستان، میزان زمین‌های زیر کشت خشخاش در سال 2001 در افغانستان حدود 8 هزار هکتار بود اما پس از حمله آمریکا به افغانستان سیر صعودی تولید مواد مخدر در این کشور نه تنها متوقف نشد، بلکه سرعت شگفت انگیزی گرفت و در سال 2017 زمین‌های زیر کشت خشخاش به 224 هزار هکتار افزایش یافت.
هرچند پس از تسلط مجدد طالبان بر کشور، رهبر این گروه فرمانی مبنی بر ممنوعیت کشت مواد مخدر صادر کرده است اما شواهد و قرائن نشان میدهد هنوز از حجم گسترده کشت و تولید گیاهانی که از آن ها انواع مواد مخدر به عمل می آید، کاسته نشده است.
معضل اعتیاد حقیقتا بلای خانمان سوزی است که علاوه بر مشکلات و بحران های موجود در کشور، بلای جان مردم گشته و تعداد بیشماری از افراد را به فقر، فساد و تباهی کشانده است.
اما آنچه که باعث افزایش نگرانی ها در این زمینه می شود دو تهدید بسیار خطرناک است که عبارتند از پایین آمدن میانگین سن اعتیاد در میان مردم و تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از مواد سنتی به مواد صنعتی و روان گردان.
این دو عامل سبب شده است تا علاوه بر گسترش چشمگیر آمار اعتیاد در کشور در طی سال های گذشته، میزان آسیب هایی که از ناحیه مواد مخدر متوجه مردم و خانواده ها است، افزایش پیدا کند.
خشونت های مرگبار، فساد و تن فروشی، سرقت های مسلحانه و باج گیری، اقدام به خودکشی و عدم تعادل روحی و روانی و از هم پاشیدن نهاد خانواده و فروش فرزندان و کودکان، تنها بخشی از آسیب های جدی است که دامن گیر مردم افغانستان در پی افزایش تعداد مصرف کنندگان مواد مخدر در کشور شده است.
اما در رابطه با راه حل این معضل خانمان سوز علاوه بر گسترش و حمایت از مراکز ترک اعتیاد و بازپروری معتادان باید راه حل های پیشگیرانه ای را در اولویت قرار داد و به نظر میرسد در راستای تحقق این هدف، آنچه که باید در اولویت قرار گیرد، کاهش حجم کشت مواد مخدر در کشور است و این مهم حاصل نمی شود مگر آنکه حکومت، در این زمینه برنامه ای مدون و دارای زمان بندی مشخص ارائه نماید و در اجرای آن نیز با جدیت وارد عمل شود.
به عنوان مثال میتوان با تشویق به کشت جایگزین در زمین های تحت کشت مواد مخدر و همچنین در نظر گرفتن مشوق هایی برای کشاورزان و فراهم کردن تسهیلات برای آنان برای کشت بذرهای جایگزین مواد مخدر، به میزان قابل توجهی حجم کشت این ماده را کاهش داد.
از سوی دیگر نباید نقش مافیای بین المللی و مافیای داخلی در افزایش تولید مواد مخدر را نادیده گرفت و برای مقابله با این سوداگران مرگ باید اقدامات بسیار جدی و ضربتی روی دست گرفته شود، زیرا تهدیدات گروه های مافیایی که غالبا مرتبط با گروه های تروریستی و سرویس های جاسوسی غرب در منطقه هستند، کمتر از تهدیدات امنیتی و تروریستی در کشور نیست و همانگونه که باید با داعش و گروه های تروریستی مبارزه کرد، همانگونه باید با مافیای قدرتمند مواد مخدر و سوداگران مرگ در کشور به مبارزه برخواست.
