ولایت بدخشان در شمال‌شرق کشور در روزهای اخیر بار دیگر به کانون اعتراضات مردمی و تنش‌های داخلی طالبان تبدیل شده است.
طالبان تخریب مزارع کوکنار در ولسوالی جرم را عامل اصلی ناآرامی‌ها می‌دانند، اما منابع محلی، نارضایتی عمیق از سیاست‌های تبعیض‌آمیز طالبان را ریشه تنش‌ها می‌خوانند.
در درگیری‌های اخیر ولسوالی جرم، تیراندازی نیروهای طالبان یک معترض را کشته است. از سوی هم، کشاورزان خشمگین، تیم مبارزه با مواد مخدر طالبان را از منطقه اخراج کرده‌اند.
در رویدادی جداگانه، طالبان فرمانده محلی زیدالله را در ولسوالی شهدای این ولایت به قتل رساندند. طالبان ادعای ارتباط او با داعش را مطرح کرده‌اند، اما منابع محلی این ادعا را بی‌اساس می‌دانند.
انتصابات غیربومی و تفاوت‌های فرهنگی
فوزیه کوفی، نماینده پیشین پارلمان، از سلطه مقامات غیربومی بر بدخشان انتقاد کرده است. او به تازگی در صفحه اجتماعی ایکس خود نوشت: «حاکمان غیربومی حتی نفس کشیدن مردم بدخشان را کنترل می‌کنند.»
معترضان محلی می‌گویند که والی کنونی، «قاری ایوب خالد»، از قومیت پشتون و غیربومی، با فرهنگ محلی بیگانه است. منابع محلی تاکید می‌کنند که تفاوت‌های زبانی و فرهنگی مقامات غیربومی، سوء‌تفاهم‌ها با مردم را تشدید کرده است.
معترضان خواستار برکناری والی و انتصاب فردی بومی از بدخشان شده‌اند. منابع آگاه همچنان از مهلت یک‌هفته‌ای مردم به طالبان برای تغییر والی خبر می‌دهند.
اکثریت مناصب دولتی بدخشان در کنترل طالبان غیربومی است و فرماندهان محلی از مشکلات ارتباطی با آنها گلایه دارند.
با این حال، بزرگان بدخشان از طالبان محلی خواسته‌اند در کنار مردم بایستند؛ درخواستی که شکاف عمیق با مقامات مرکزی را نشان می‌دهد.
برخوردهای گزینشی و تبعیض قومی؟
معترضان در بدخشان همچنان از برخورد گزینشی طالبان در قبال کشت کوکنار در مقایسه با ولایت قندهار انتقاد دارند. آنها می‌گویند طالبان صرفا با مردم بدخشان از قوه قهریه کار می‌گیرند.
اعتراضات علیه تخریب مزارع کوکنار در بدخشان ریشه‌ای دیرپا دارد و سال گذشته نیز کشته شدن یک نفر موجی از ناآرامی‌های مشابه را برانگیخت.
همزمان، اخراج یک هزار و ۹ نیروی بدخشانی از وزارت دفاع طالبان در پنجشنبه گذشته (۸ جوزا) به تنش‌ها دامن زده و اتهامات تبعیض قومی علیه مقامات مرکزی را تقویت کرده است.
گفته می‌شود این این نیروها، عمدتاً از «انصار» یا وابستگان کشته‌شدگان طالبان، در ولسوالی‌های مختلف این ولایت خدمت می‌کردند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که حدود ۵۰۰ نفر از اخراج‌شدگان در قرارگاه‌های دروازه بالا، شکی، نسی، یفتل و فیض‌آباد مستقر بودند.
طالبان به این گزارش‌ها واکنش نشان نداده اما پیش از این به‌طور رسمی اتهامات تبعیض قومی و اختلافات داخلی را رد کرده‌اند.
ناظران معتقدند که اگر برای رفع تنش‌های جاری در بدخشان راه حل اساسی درنظر گرفته نشود، ادامه تنش‌ها می‌تواند این ولایت را به مرکز ناآرامی‌های گسترده‌تر تبدیل کند.
اعتراضات اخیر در بدخشان، عمدتاً ناشی از تبعیض قومی و سلطه مقامات غیربومی، تشدید شده است. با این حال، پیش‌بینی می‌شود بی‌توجهی به مطالبات مردم و طالبان محلی، ناآرامی‌ها در این ولایت را گسترش خواهد داد.