اسلامِ اخلاق یا اسلامِ ظاهر؟

رحلت پیامبر اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) تنها دو رویداد غم‌انگیز تاریخی نیست، بلکه درسی همیشگی برای بازگشت به جوهره دین است: اخلاق، گذشت، صداقت و کرامت. اگر ما مسلمانان، اخلاق نبوی و حلم حسنی را چراغ راه خود سازیم، هم از اسارت ظاهرگرایی رها می‌شویم و هم توطئه‌های امریکا و تکفیری های تروریست بی‌اثر خواهد شد.
اسلامِ اخلاق یا اسلامِ ظاهر؟

نویسنده:م. کهریزنوی

بیست و هشتم صفر، سالروز رحلت پیامبر اعظم اسلام (ص) و شهادت سبط اکبرش امام حسن مجتبی (ع) است؛ روزی که هم یادآور شکوه اخلاق و انسانیت این دو بزرگوار است و هم هشداری به ما مسلمانان که مبادا دین را در ظاهر و شعار خلاصه کنیم. در جهانی که امریکا و حامیان تروریزم با تکیه بر خشونت، خون‌ریزی و تحقیر انسانیت، بر زخم‌های جوامع اسلامی می‌افزایند و گروه‌هایی چون داعش، بوکوحرام، جبهه النصر (الجولانی)، لشگر طیبه و لشکر جهنگوی با سوءاستفاده از دین، چهره اسلام رحمانی را مخدوش می‌سازند، بازگشت به اخلاق نبوی و اهلبیت اش تنها راه نجات و عزت امت اسلامی است.

درود و تسلیت به همه مسلمانان جهان و آزادگان تاریخ به مناسبت رحلت جان‌سوز رسول رحمت، حضرت محمد مصطفی (ص)، و شهادت امام حسن مجتبی (ع)، کریم اهل‌بیت و آیینه تمام‌نمای حلم و گذشت. این دو مناسبت تاریخی، تنها یادآور دو مصیبت بزرگ نیست، بلکه فرصتی است برای تأمل دوباره بر جوهره دین اسلام: اخلاق، عدالت و انسانیت.

پیامبر اسلام (ص) ۲۳ سال رسالت خود را نه تنها با وحی و قرآن، که بیش از همه با اخلاق کریمانه، صداقت و مردم‌داری‌اش به ثمر رساند. امام حسن (ع) نیز در امتداد همان راه، با صلح و مدارا و بخشش، اسلام حقیقی را به جهان معرفی کرد. امروز اما ما مسلمانان گرفتار غفلتی بزرگیم؛ به جای آنکه بر اخلاق و انسانیت تمرکز کنیم، در ظواهر و شعارها اسیر شده‌ایم.

پیامبر اسلام (ص) به فرموده قرآن «وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ» یعنی: و یقیناً تو بر بلندای سجایای اخلاقی عظیمی قرار داری. (قلم:۴)، پیامبر اسلام سرآمد اخلاق بود. بسیاری از مردم نه به خاطر شمشیر، که به‌سبب همان اخلاق والا مسلمان شدند.
رسول خدا (ص) فرمودند:

  • «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکارِمَ الْأَخْلَاقِ» (من برانگیخته شدم تا مکارم اخلاق را به کمال رسانم).
  • «المسلم من سلم المسلمون من لسانه و یده» (مسلمان کسی است که مردم از دست و زبان او در امان باشند).

این‌ها نشان می‌دهد رسالت اسلام، اخلاق است نه ظواهر خشک!

امام حسن (ع) در اخلاق، حلم و گذشت زبانزد بود. ایشان می‌فرمایند:

  • «إِنَّ أَحْسَنَ الْحُسْنِ خُلُقٌ حَسَنٌ» (بهترین زیبایی، اخلاق نیکوست).
  • «مَن حَاوَرَ النَّاسَ فَلْیَتَزَیَّنْ بِالصِّدْقِ» (هرکس با مردم گفتگو می‌کند، باید خود را به صداقت بیاراید).

امام حسن (ع) در اوج قدرت، دشمن را می‌بخشید و با فقرا هم‌سفره می‌شد. صلح او با معاویه نیز از سر حکمت و برای حفظ جان مسلمانان بود.

دریغ که امروز بخشی از روحانیون و ملاها از اخلاق نبوی و حسنی فاصله گرفته‌اند. دین را ابزار قدرت و تجارت کرده‌اند و با تکفیر و تحقیر، ایمان مردم را می‌فرسایند. گروه های تروریستی تکفیری نمونه آشکار این انحراف‌اند: ریش و ظاهر دینی دارند اما قلبی خالی از انسانیت؛ دین خدا را بهانه‌ای برای تحقیر زنان و بستن دروازه‌های دانش کرده‌اند.

اما در کنار اینان، روحانیون بااخلاق و خردمند نیز وجود دارند؛ آنان که با گفتار نرم، رفتار متواضعانه و مردمداری، چهره واقعی اسلام را زنده می‌کنند. این دو گروه را باید از هم تفکیک کرد: ملاهای بی‌اخلاق را محکوم کنیم و عالمان اخلاقی را پاس بداریم که جامعه از نظر معنوی از ایشان تغذیه می شوند.

امروز بسیاری از مسلمانان تنها به نماز و روزه و ریش بسنده کرده‌اند و گمان می‌کنند مسلمان کامل‌اند. در حالی که پیامبر (ص) فرمودند:

  • «أکمل المؤمنین إیماناً أحسنهم خلقاً» (کامل‌ترین مؤمنان از نظر ایمان، خوش‌اخلاق‌ترین آنان است).
    یعنی معیار ایمان، اخلاق است نه فقط عبادات.

قرآن نیز بارها اخلاق را برتر از مناسک صرف دانسته است: «إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ» (خداوند نیکوکاران را دوست دارد).

همزمان باید توجه داشت که امریکا و قدرت‌های استعماری، سال‌هاست با خلق و حمایت از گروه‌های تروریستی مانند داعش، چهره اسلام را مخدوش کرده‌اند. این سیاست‌ها تداوم همان انحراف از انسانیت است؛ اسلام رحمانی را به اسلام خشونت‌بار بدل می‌کنند تا ملت‌های مسلمان را در ضعف و تفرقه نگه دارند.

رحلت پیامبر اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) تنها دو رویداد غم‌انگیز تاریخی نیست، بلکه درسی همیشگی برای بازگشت به جوهره دین است: اخلاق، گذشت، صداقت و کرامت. اگر ما مسلمانان، اخلاق نبوی و حلم حسنی را چراغ راه خود سازیم، هم از اسارت ظاهرگرایی رها می‌شویم و هم توطئه‌های امریکا و تکفیری های تروریست بی‌اثر خواهد شد.

اسلام حقیقی، همان است که پیامبر (ص) و اهلبیت اش نشان دادند: اسلامِ اخلاق، رحمت و کرامت. و این رسالت ماست که آن را در زندگی فردی و اجتماعی زنده کنیم؛ تا امت اسلامی دوباره به عزت و وحدت برسد و جهان، چهره حقیقی دین رحمت را ببیند.

Facebook
Twitter
WhatsApp
Telegram
Email
مطالب مرتبط