نویسنده: م. کهریزنوی
دوم نوامبر، روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای جنایات علیه خبرنگاران، یادآور مسئولیتی جهانی در دفاع از حقیقت و آزادی است. این روز نه تنها روز گرامی‌داشت یاد شهدای رسانه است، بلکه فرصتی برای بازخواست از رژیم‌های سرکوبگر، از جمله اسرائیل، و نیز نقد بی‌عملی حکومت‌های جمهوریت و طالبان در افغانستان است. خبرنگاران وجدان بیدار ملت‌ها هستند و ترور آنان، به معنای خاموش کردن چراغ آگاهی بشریت است.
در دنیای امروز که حقیقت در آتش منافع قدرت‌ها می‌سوزد، خبرنگار تنها انسانی است که میان مردم و تاریکی ایستاده است. دوم نوامبر هر سال، جهانیان به یاد کسانی می‌افتند که برای گفتن «آنچه هست» قربانی «آنچه نباید باشد» شدند. اما سال ۲۰۲۵ در حالی از راه رسیده است که مصونیت از مجازات برای قاتلان خبرنگاران نه‌تنها پایان نیافته، بلکه در مناطقی چون غزه، لبنان و افغانستان به فاجعه‌ای سیستماتیک و دردناک تبدیل شده است. رژیم صهیونیستی، حاکمان خودخواه جمهوریت افغانستان و طالبان، هر یک به‌گونه‌ای سهمی در خاموشی صدای حقیقت داشته‌اند؛ و جهانِ مدعی آزادی، همچنان در سکوت تماشاگر است.
آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات، نه امتیاز بلکه حق طبیعی و غیرقابل‌سلب انسان‌هاست. اعلامیه جهانی حقوق بشر تصریح می‌کند که هر فردی حق دارد آزادانه عقاید خود را ابراز کند و از هر رسانه‌ای برای جست‌وجو و انتقال اطلاعات بهره گیرد. خبرنگار با وجدان، در حقیقت، پاسدار این حق جمعی است؛ او دیده بان جامعه و صدای بی‌صدایان است. خاموش کردن او، خاموش کردن صدها هزار وجدان بیدار است. در جوامعی که رسانه خفه می‌شود، حقیقت نیز مدفون می‌گردد و استبداد ریشه می‌دواند.
اسلام، برخلاف تصور برخی حاکمان مستبد، دین سکوت و ترس نیست؛ بلکه دین آگاهی، مسئولیت و بیان حق است. قرآن کریم می‌فرماید:
«وَلا تَلبِسُوا الحَقَّ بِالباطِلِ وَتَكتُمُوا الحَقَّ وَأَنتُم تَعلَمونَ» (بقره: ۴۲)
و حق را با باطل مخلوط نکنید و حقیقت را پنهان نکنید، (تا تشخیص دادنشان بر مردمِ جویای حق دشوار نشود)، در حالی که آن را می‌دانید.!
پیامبر اکرم (ص) نیز فرمودند: برترین جهاد، گفتن سخن عدالت نزد حاکم ستمگر است.!
این سخن، روح خبرنگاری در اسلام است. خبرنگاری که برای عدالت می‌نویسد و در برابر ظلم می‌ایستد، مجاهد فی سبیل‌الله است؛ و آن‌که او را خاموش می‌کند، شریک باطل. از این منظر، ترور خبرنگاران، نه‌تنها جنایت علیه انسان، بلکه گناه کبیره علیه حقیقت الهی است.
سال ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ شاهد یکی از فجیع‌ترین دوره‌های خشونت علیه خبرنگاران در خاورمیانه بود. رژیم صهیونیستی، با بی‌پروایی تمام، بیش از ۱۸۰ خبرنگار را در غزه و لبنان به قتل رساند؛ بسیاری دیگر زخمی، مفقود یا زندانی شدند. اسرائیل با بمباران دفاتر رسانه‌ای، حمله به خبرنگاران در حال پخش زنده، و سانسور شدید رسانه‌ها، در واقع تلاش کرده است حقیقت جنگ را از چشم جهان پنهان کند. این جنایات، نقض آشکار ماده ۷۹ پروتکل الحاقی کنوانسیون ژنو و اصول بنیادین حقوق بین‌الملل است. اما جهان، از ترس یا از نفاق، همچنان سکوت کرده است. اسرائیل نه تنها ملت فلسطین را محاصره کرده، بلکه حقیقت را نیز در قفس انداخته است. این رژیم با سیاست «ترور حقیقت»، نشان داده است که از واژه‌ها بیش از موشک‌ها می‌ترسد.
در دو دهه حکومت جمهوریت (۲۰۰۱–۲۰۲۱)، افغانستان شاهد قتل، تهدید و ناپدیدشدن ده‌ها خبرنگار بود. اما دولت‌های حامد کرزی و اشرف غنی نه‌تنها در شناسایی عاملان این جنایات ناتوان بودند، بلکه در بسیاری موارد اراده‌ای برای پیگرد قضایی وجود نداشت. در حالی‌که خبرنگاران برای دفاع از حق و آگاهی جان می‌دادند، رهبران جمهوریت سرگرم قوم‌گرایی، فساد، و تقسیم قدرت بودند. در این دوره خبرنگاران مستقل گاهی تهدید و گاهی محدود، و گاهی حتی کشته می شد.
اسلام و اخلاق سیاسی چنین خیانتی را برنمی‌تابند و خیانت در امانت آگاهی، بزرگ‌ترین خیانت به مردم است.
با سقوط کابل و بازگشت طالبان، سیاه ترین فصل تاریخ رسانه در افغانستان آغاز شد. سانسور، بازداشت، شکنجه و تهدید خبرنگاران به سیاست رسمی مبدل گشت. ده‌ها خبرنگار چون ذبیح‌الله نوری و صدها تن دیگر، قربانی خشونت، شکنجه و تحقیر شدند. طالبان با ذهنیتی قبیله‌ای و قرائتی وارونه از دین، حق گفتن و حق دانستن را جرم اعلام کرده‌اند. اسلامِ واقعی هیچ‌گاه در برابر پرسش نمی‌ترسد. اگر طالبان از پرسش و نقد بیم دارند، نه از ایمان بلکه از جهل و گناه است. از منظر دین مقدس اسلام و حقوق بشر، حکومت طالبان مرتکب جنایت علیه حقیقت و انسانیت شده است. این گروه باید پاسخگوی شکنجه، قتل و تهدید خبرنگاران باشد. چنانچه امام علی (ع) فرمودند:هر کسی حق را ضایع کند، خداوند او را خوار می‌سازد.
رسانه‌ها نه تنها ناقل خبر بلکه معمار فرهنگ مدنی و آگاهی جمعی‌اند. هر جامعه‌ای که خبرنگارانش آزادند، مردمش آگاه تر و حکومت اش پاسخگوتر است. خبرنگاران آگاه و با مسئولیت به نوعی آموزگاران جامعه‌اند؛ آنان با قلم، ملت‌ها را از خواب جهل بیدار می‌کنند و با حقیقت، فرهنگ گفت‌وگو، مدارا و خردورزی را می پرورانند. از ا‌ینرو هر گلوله ای که بر قلب خبرنگاری شلیک می‌شود، در واقع بر پیکر فرهنگ و انسانیت فرود می‌آید.
روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای جنایات علیه خبرنگاران، تنها یادبود گذشته نیست؛ فریادی برای امروز و فردا است. تا زمانی‌که قاتلان خبرنگاران در غزه، افغانستان و هر مناطق دیگر جهان، در دادگاه عدالت جهانی محاکمه نشوند، جهان نمی‌تواند خود را متمدن بنامد. اسرائیل با جنایاتش علیه خبرنگاران، چهره‌ی واقعی یک رژیم اشغالگر و کودک کش را نشان داد. طالبان با سرکوب و شکنجه‌ی خبرنگاران، ماهیت ضداسلامی خود را آشکار ساخت. و حکومت‌های جمهوریت با بی‌تفاوتی‌شان، در برابر تاریخ شرمنده ماندند. اما چراغ حقیقت خاموش نمی‌شود. هر خبرنگار شهید، ستاره‌ای است در آسمان آگاهی ملت‌ها.
باشد که جهان، یک صدا، فریاد کند: نه به مصونیت قاتلان حقیقت، نه به سکوت در برابر ظلم، و آری به آزادی، عدالت و کرامت انسانی.
برای تمام خبرنگاران، در هر نقطه از جهان، آرزوی امنیت در جان، آزادی در قلم، و عدالت در جهان می کنیم. باشد که قلم‌های ما هرگز در برابر ظلم نشکند و حقیقت، جاودان بماند!