با گذشت بیش از سه سال از فروپاشی نظام پیشین جمهوریت در کشور و استقرار دوباره حکومت طالبان، انتقادها از نحوه خروج نیروهای نظامی ایالات متحده از افغانستان در محافل سیاسی و رسانه‌ای امریکا همچنان مطرح می‌شود.
اوایل هفته جاری حزب جمهوری‌خواه امریکا بار دیگر در باره خروج نظامی آن کشور از افغانستان گزارشی نشر کرد که در آن از جو بایدن، رئیس جمهور فعلی ایالات متحده به شدت انتقاد شده است.
جمهوری‌خواهان در امریکا می‌گویند که تصمیم جو بایدن منجر به خروج آشفته از افغانستان و روی کارآمدن دوباره حکومت طالبان گردید. آنان همچنان بایدن را به دلیل «چشم‌پوشی از عواقب احتمالی» خروج نیروهای امریکایی از افغانستان مورد انتقاد قرار داه‌اند.
جمهوری‌خواهان در کنگره امریکا با تاکید بر این‌که حضور نظامی ایالات متحده در افغانستان باید ادامه می‌یافت، افزوده‌اند که تصمیم بایدن برای خروج همه نیروهای امریکایی مطابق با شرایط امنیتی، توافق دوحه، یا توصیه مشاوران ارشد امنیت ملی او یا متحدان ایالات متحده نبوده است.
از سوی هم، مقام‌های حزب دموکرات امریکا می‌گویند که گزارش‌های انتقادی جمهوری‌خواهان از اداره جو بایدن درباره نحوه خروج نظامیان ایالات متحده در شرایط فعلی مصرف داخلی دارد و با بحث انتخابات ریاست جمهوری سال روان میلادی در امریکا مرتبط است.
انتقادهای متقابل دموکرات‌ها و جمهوری خواهان امریکا از یکدیگر در حالی مطرح می‌شود که برخی تحلیلگران و کارشناسان نظامی، کلیت نظام امریکایی را به سقوط نظام پیشین جمهوریت و بحران‌افکنی در افغانستان متهم می‌کنند.
توافقنامه دوحه؛ آغاز روند سقوط نظام
با این که مسئله فروپاشی نظام جمهوریت در افغانستان و استیلای دوباره طالبان بر این کشور عوامل زیاد داخلی و خارجی دارد، اما کارشناسان سیاسی و نظامی توافقنامه دوحه را به عنوان عامل کلیدی و موثر در تسریع روند فروپاشی نظام در افغانستان می‌دانند.
برخی چهره‌های بلندپایه امریکایی معتقدند که سقوط حکومت پیشین افغانستان ریشه در توافقنامه دوحه میان امریکا و طالبان دارد.
جنرال فرانک مکنزی، رئیس فرماندهی مرکزی ایالات متحده امریکا (سنتکام)، پیش‌تر در نشست کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان ایالات متحده گفته بود که با کاهش نیروهای امریکایی به زیر ۲۵۰۰ تن در ماه اپریل به دستور رئیس جمهور جو بایدن، روند فروپاشی حکومت زیر حمایت ایالات متحده امریکا در افغانستان شدت گرفت.
این جنرال امریکایی افزوده بود: «امضای توافقنامه دوحه واقعاً تاثیر مخرب بر حکومت افغانستان و نیروهای نظامی‌اش داشت، پیش از همه از نظر روانی. اما ما یک تاریخ مشخصی را در مورد زمانی که ترک می‌کنیم و زمانی که آن‌ها می‌توانند انتظار بکشند که همه حمایت‌ها پایان می‌یابد، تعیین کرده بودیم.»
برخی سیاسیون افغانستان در سه سال گذشته بارها در نشست‌های بین‌المللی توافقنامه دوحه در سال 2020 را سرآغاز روند سقوط حکومت پیشین افغانستان عنوان کرده و از این که جانب افغانستان در مذاکرات میان امریکا و طالبان در دوحه پایتخت قطر به کنار گذاشته شده بود، بارها انتقاد کرده‌اند.
همزمان با خروج نظامیان امریکایی در اگست 2021 از افغانستان، کابل دست طالبان سقوط کرد و این گروه برای بار دوم سکان قدرت را در کشور به دست گرفتند.
با تسلط دوباره طالبان، بحران افغانستان ادامه پیدا کرد، دامنه فقر، بیکاری و مهاجرت گسترش یافت و آینده سیاسی افغانستان نیز با یک ابهام بزرگ مواجه شد.
