سازمان بینالمللی مهاجرت (IOM) روز گذشته (دوشنبه، ۱۲ سنبله) در گزارشی اعلام کرد از ۱۹ تا ۲۵ اگست (۲۵ اسد تا ۴ سنبله) سال روان بیش از ۷۲ هزار نفر از افغانستان خارج شدهاند.
این سازمان همچنان افزوده که در همین مدت بیش از ۶۴ هزار نفر به افغانستان برگشته که بخش عمده آن شامل مهاجران عودتکننده از پاکستان و ایران بودهاند.
پیش از این هم سازمان بینالمللی مهاجرت در گزارشی اعلام کرده بود که در سه ماه نخست سال جاری میلادی بیش از نیم میلیون تن از افغانستان خارج شدند. این سازمان دلیل عمده خروج اکثریت مهاجران را مشکلات اقتصادی عنوان کرده است.
واقعیت این است که در سه سال حاکمیت طالبان سیل مهاجرت از افغانستان به گونه کمسابقه به کشورهای دور و نزدیک سرازیر شده که بیشتر کشورهای همسایه بویژه ایران و پاکستان را درگیر کرده است.
برنامه توسعه سازمان ملل اوایل سال جاری خورشیدی اعلام کرد که پس از سقوط دولت پیشین و روی کار آمدن دوباره طالبان حدود ۱.۶ میلیون افغان به کشورهای همسایه مهاجرت کردهاند.
در عین حالی که موج مهاجرت از افغانستان به بیرون از کشور ادامه دارد در آن سوی دیگر، روزانه هزاران مهاجر افغان نیز به کشور عودت میکند.
عودت مهاجران افغان از کشورهای دور و نزدیک درحالی ادامه دارد که بحران اقتصادی همچنان اکثریت مردم افغانستان را تحت فشار قرار داده و بخش زیادی از شهروندان و بویژه زنان و کودکان از گرسنگی، ناامنی غذایی و سوء تغذیه رنج میبرند.
معضل مهاجرت افغانستان با وجود فقر و بیکاری و عدم امکانات اولیه در داخل کشور، راه حل پایدار و دایمی نخواهد داشت و آمد و رفت مهاجران و شهروندان هم چارهی کار نخواهد بود.
در چنین وضعیتی، شاید موثرترین راه حل کاهش روند مهاجرت از افغانستان تامین حوقق شهروندان، ایجاد تغییر در دسترخوان مردم و رونق بازار کسبوکار در کشور باشد که بخش قابل ملاحظه مهاجرتها هم به دلیل همین نبود کار و شغل صورت میگیرد.
گزارشهای منتشر شده نیز صحت این مدعا را تایید میکند که بحران مهاجرت افغانستان زیر اداره طالبان در سه سال اخیر، بیش از همه عامل اقتصادی داشته است. در کنار عامل اقتصادی، محدودیتهای طالبان بر زنان و قوانین سختگیرانه بر شهروندان، از دیگر عوامل مهمی اند که باعث مهاجرت شهروندان در این مدت شده است.
با این همه، اگر حکومت فعلی طالبان بتواند در هماهنگی و همسویی با جامعه بینالمللی عوامل عمده مهاجرت را که فقر و بیکاری است در کشور از میان بردارند، بدون شک سیر صعودی مهاجرت از افغانستان نیز کاهش خواهد یافت.
