موضعگیریهای اخیر وزارت خارجه امریکا و سپس واکنشهای حکومت سرپرست طالبان به آن، بار دیگر سبب طرح مسئله به رسمیتشناسی حکومت این گروه در برخی محافل سیاسی و رسانهای داخلی و خارجی شده است.
وزارت خارجه امریکا در گزارش سالانه خود به تازگی گفته که واشنگتن هنوز تصمیمی برای بهرسمیت شناختن حکومت «طالبان» در افغانستان ندارد.
البته پیش از این مقامات امریکایی گفته بودند که به رسمیتشناسی طالبان به پذیرش شرطها بستگی دارد. ظاهرا شروط عمده واشنگتن تشکیل حکومت فراگیر، تامین حقوق شهروندان و بویژه زنان و مبارزه این گروه با تروریزم در افغانستان بوده است.
این خواستهای ایالات متحده درحالی مطرح میشود که مقامات طالبان بارها به انتقادات جامعه جهانی واکنش نشان داده و از عدم به رسمیتشناسی حکومتشان انتقاد کردهاند.
طالبان با ادعای اینکه همهی شرایط به رسمیتشناخته شدن از سوی جامعه بینالمللی را دارا هستند، تاکید میکنند که نظام حاکم در افغانستان فعلی مورد قبول مردم بوده و ساختار حکومت نیز فراگیر و همهشمول است؛ در مقابل منتقدان و بسیاری از گروههای سیاسی با رد این ادعا میگویند که حکومت فعلی «تک قومی» و «تک گروهی» است و سایر اقوام و نیروهای سیاسی در آن جایی ندارند.
مسئله حقوق زنان در افغانستان هم از دیگر مسایلیاند که مانع جدی برای به رسمیتشناسی حکومت طالبان به حساب میآید؛ چه اینکه وضعیت زنان در افغانستان زیر اداره طالبان مورد انتقاد جدی جهان، منطقه و آحاد مردم افغانستان در این مدت بوده است. محرومیت نیمی از جمعیت کشور از حق آموزش و کار از موارد مهمیاند که جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری پیوسته نسبت به آن واکنش نشان داده و خواستار تغییر سیاستهای طالبان در این موضوع شدهاند.
ادعاها در خصوص موجودیت احتمالی برخی گروههای تروریستی در افغانستان از دیگر مواردیاند که بر مسئله به رسمیتشناسی حکومت طالبان تاثیر گذاشته است. گمان میرود نگرانیهای منطقهای و جهانی در رابطه به اوضاع افغانستان که هرازگاهی در مجامع بینالمللی مطرح میشود اعتماد جهانی نسبت به طالبان در مبارزه با تروریزم را تحت تاثیر قرار داده و باعث شده که جهانیان برای به رسمیتشناسی طالبان از احتیاط بیشتری کار بگیرند.
با این حال، کارشناسان سیاسی معتقدند که ادامه انزوای سیاسی افغانستان و عدم به رسمیتشناسی آنان در نظام بینالمللی از یکسو کار را برای حاکمان فعلی سخت خواهد کرد و از سوی دیگر، فشار ناشی از این وضعیت زندگی فردی و جمعی مردم افغانستان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
این درحالی است که با گذشت نزدیک به سه سال از عمر حکومت طالبان تاهنوز هیچ کشوری حکومت این گروه را به رسمیت نشناخته است.
طالبان اما شاید در یک محاسبه سرانگشتی به این نتیجه رسیده باشند که آنها بدون رسمیت در جامعه بینالمللی هم سالیانی به همین گونه حکمرانیشان دوام خواهد یافت؛ ولی به این نکته هم باید تامل کرد که بقای یک نظام بستگی به عوامل و مولفههای زیاد داخلی و خارجی دارد که هرکدام نقشی در استحکام و بقای حکومتها داشته و دارند.
بنابر این، به نظر میرسد راه برونرفت از وضعیت فعلی و خروج افغانستان از انزوای بینالمللی، ایجاد یک ساختار همهشمول و فراگیر، تامین حقوق شهروندان و جدیت و عمل حکومت در مبارزه با هراسافکنی در افغانستان خواهد بود.