اظهارات اخیر وزیر دفاع پاکستان مبنی بر ضرورت تشکیل یک ائتلاف نظامی مشابه ناتو، بار دیگر موضوع امنیت جمعی کشورهای اسلامی را به صدر مباحث منطقهای کشاند. جهان اسلام با دارا بودن منابع عظیم انرژی، موقعیت ژئوپلیتیکی بینظیر و جمعیتی بیش از یک و نیم میلیارد نفر، بالقوه میتواند به یک قدرت تأثیرگذار جهانی تبدیل شود. اما پراکندگی سیاسی، اختلافات داخلی و نبود ساختارهای مشترک دفاعی، فرصتهای قدرتآفرینی را از امت اسلامی گرفته است.
تشکیل یک “ناتوی اسلامی” میتواند نخستین گام در جهت پایان دادن به این پراکندگی و ایجاد بازدارندگی در برابر تهدیدات خارجی باشد. تجربه تاریخی نشان داده است که دشمنان اسلام همواره از نبود هماهنگی میان کشورهای مسلمان برای پیشبرد اهداف سلطهگرانه خود بهره بردهاند. حملات نظامی به کشورهای اسلامی، تحریمهای اقتصادی، مداخله در امور داخلی و تلاش برای تضعیف فرهنگ و هویت اسلامی، همه و همه نتیجه فقدان یک جبهه واحد و منسجم بوده است.
آنچه وزیر دفاع پاکستان مطرح کرده، تنها یک ضرورت نظامی نیست؛ بلکه پیششرط احیای عزت امت اسلامی است. اگر کشورهای اسلامی بتوانند در کنار همکاری دفاعی، یک ساختار جامع در عرصههای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شکل دهند، این همکاریها میتواند قدرت چانهزنی جهان اسلام را به سطحی برساند که هیچ دشمنی حتی در ذهن خود جرئت تهدید و تجاوز به کشورهای اسلامی را نداشته باشد.
امروز بیش از هر زمان دیگر نیاز است که رهبران جهان اسلام اختلافات حاشیهای را کنار گذاشته و حول محور منافع مشترک جمع شوند. وحدت اقتصادی از طریق ایجاد بازار مشترک اسلامی، همکاریهای سیاسی در چارچوب یک شورای عالی، و هماهنگیهای فرهنگی برای مقابله با تهاجم نرم دشمنان، میتواند در کنار یک پیمان دفاعی مشترک، امنیت پایدار را برای منطقه تضمین کند.
پیام اصلی این ایده روشن است: تنها راه پایان دادن به سلطهطلبی قدرتهای بیگانه و تضمین آیندهای امن برای نسلهای مسلمان، حرکت به سمت اتحاد واقعی و ایجاد ساختارهای مشترک دفاعی، اقتصادی و فرهنگی است. جهان اسلام باید از تجربههای تلخ گذشته درس بگیرد و به جای اتکای یکجانبه به قدرتهای خارجی، بر توان درونی خود تکیه کند.