موضوع جایگاه طالبان در فهرست گروههای تروریستی همواره یکی از مسائل بحثبرانگیز در سیاست بینالمللی بوده است. اظهارات اخیر سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، بار دیگر این موضوع را برجسته کرد. وی تأکید کرد که طالبان به عنوان یک سازمان در فهرست گروههای تروریستی سازمان ملل قرار ندارد، هرچند برخی اعضای این گروه به صورت فردی در فهرست سیاه قرار دارند.
سازمان ملل متحد به طور رسمی طالبان را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی نکرده است، اما شورای امنیت، برخی از رهبران و اعضای این گروه را به دلیل ارتباط با تروریسم، نقض حقوق بشر و نقش در قاچاق مواد مخدر در فهرست تحریمها قرار داده است. این تحریمها شامل مسدود شدن داراییها، ممنوعیت سفر و محدودیتهای مالی است.
در همین حال، برخی کشورها، از جمله ایالات متحده، طالبان را در فهرست گروههای تروریستی داخلی خود طبقهبندی نکردهاند، اما تعامل با این گروه را تحت قوانین دیگر محدود کردهاند. از سوی دیگر، بسیاری از کشورهای غربی هنوز طالبان را به عنوان یک بازیگر غیردموکراتیک و ناقض حقوق بشر میشناسند.
از زمان به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان در اوت 2021، این گروه تلاش کرده است چهرهای متفاوت از خود نشان دهد. طالبان مدعی است که در مقایسه با دوره قبلی حکومت خود در دهه 1990، تغییرات بنیادینی در سیاستها و رویکرد خود ایجاد کرده است.
این گروه ادعا میکند توانسته امنیت نسبی را در افغانستان برقرار کند و به دنبال گسترش روابط خود با کشورهای منطقه و جهان است. همچنین وعدههایی درباره احترام به حقوق زنان و اقلیتها داده، هرچند گزارشهای متعدد حاکی از نقض گسترده این حقوق است.
با وجود این ادعاها، شواهد موجود نشان میدهد که طالبان تغییرات کافی و قابل قبول از دید جامعه بینالمللی ایجاد نکرده است. محدودیتهای شدید علیه زنان، از جمله ممنوعیت تحصیل و کار، و سرکوب اعتراضات مردمی همچنان ادامه دارد. روابط طالبان با القاعده و دیگر گروههای افراطی منطقهای همچنان مورد نگرانی بوده و سیاستهای آنان در قبال اقلیتهای قومی و مذهبی، انتقادات زیادی را به همراه دارد.
بنابر این اظهارات لاوروف و دفاع او از روابط روسیه با طالبان، نشاندهنده پیچیدگی سیاست بینالمللی در قبال این گروه است. هرچند طالبان به عنوان یک سازمان در فهرست گروههای تروریستی سازمان ملل قرار ندارد، اما عملکرد آنان نشان میدهد که تغییرات بنیادین کافی در این گروه ایجاد نشده است؛ لذا تا زمانی که طالبان به نقض حقوق بشر ادامه دهد و روابط خود با گروههای مورد اتهام را قطع نکند، حذف کامل این گروه از فهرستهای تحریمی بعید به نظر میرسد.