دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در آخرین روز کنفرانس اقدام سیاسی محافظهکاران (سیپک) بر ضرورت بازپسگیری تسلیحات نظامی باقیمانده از نیروهای امریکایی در افغانستان تأکید کرد.
ترامپ در این کنفرانس اذعان کرد: «مقدار زیادی از تجهیزات نظامی که بخش کوچکی از ارتش ما را تشکیل میداد در افغانستان رها کردیم» و افزود که این تسلیحات اکنون در دستان طالبان قرار دارد.
او تصریح کرده است که این گروه هر ساله رژههایی برگزار میکند که در آن برخی از این تجهیزات به نمایش گذاشته میشوند و این موضوع برای او خشمآور است.
ترامپ ادامه داد: «ما به افغانستان سالانه دو یا دو و نیم میلیارد دالر کمک میکنیم، در حالی که خود ما به کمک نیاز داریم. من احتمال بازگشت به این موضوع را بررسی میکنم و نمیخواهم فقط کمک مالی کنیم، بلکه از طالبان میخواهم که تجهیزات نظامی ما را بازگردانند.» او همچنین ادعا کرد که به نظر میرسد طالبان بهجای بازگرداندن این تسلیحات، در حال فروش آنها به امریکا هستند.
طالبان هنوز به این اظهارات ترامپ پاسخ رسمی نداده است. اما پیش از این، این گروه تأکید کرده بود که تسلیحات امریکایی باقیمانده در افغانستان بهعنوان «غنایم جنگی» محسوب میشوند و کابل ارادهای برای بازگرداندن آنها وجود ندارد.
کارشناسان نظامی و امنیتی با اشاره به وضعیت کنونی، معتقدند که بازپسگیری این سلاحها تقریباً غیرممکن است. بسیاری از این تجهیزات به دلیل استفاده طولانی یا آسیبدیدگی غیرقابلاستفاده شدهاند و جمعآوری و انتقال آنها به زمان و هزینه فراوانی نیاز دارد.
تسلیحات امریکایی، بحران افغانستان و نقش اداره پیشین بایدن و ترامپ
برخی از تحلیلگران سیاسی اظهارات ترامپ مبنی بر بازپسگیری تسلیحات را بهانهای برای اعمال فشار بر دولت کابل میدانند و بر این اعتقادند که این خواسته بیشتر جنبههای سیاسی و تبلیغاتی دارد تا واقعی. در واقع، این اظهارات میتواند بهنوعی از گذشته سیاسی ترامپ و تصمیمات او در برقراری سیاستهای نظامی غیرموثر در افغانستان نشأت گیرد.
بسیاری بر این باورند که بحران فعلی افغانستان زائیده سیاستهای عجولانه دولت ترامپ در خروج زودهنگام از این کشور است. شماری از مقامات پیشین امریکایی به دلیل بیدقتی و عدم تأمل در پیامدهای خروج شتابزده از افغانستان، از دونالد ترامپ انتقاد کردهاند.
مقامات امریکایی باید در کنار توجه به تسلیحات باقیمانده و هزینههای مالی، به عواقب منفی ناشی از سیاستهای پیشین ترامپ و بایدن در زمینههای گوناگون در افغانستان هم توجه کنند.
بسیاری از مقامهای پیشین افغانستان، تحلیلگران و کارشناسان سیاسی، رویداد سقوط نظام جمهوریت در افغانستان را نتیجه سیاستها و عملکردهای دولت امریکا میدانند که چشمانداز روشنی از حضور و خروجشان در افغانستان بویژه در سالهای اخیر نداشتند.
پس از فروپاشی نظام جمهوریت در افغانستان در اوت ۲۰۲۱ و بازگشت طالبان به قدرت، این کشور با هزینههای هنگفت اقتصادی، اجتماعی و انسانی مواجه شد؛ اقتصاد افغانستان دچار فروپاشی شد، بیکاری افزایش یافت و فقر دامنگیر بیش از ۹۰ درصد جمعیت شد.
از نظر اجتماعی هم، محدودیتهای شدید بر آموزش و کار زنان، فرار مغزها و آوارگی میلیونها نفر هزینههای سنگینی را بر جامعه تحمیل کرد و کم و بیش زندگی فردی و جمعی همه مردم افغانستان تحت تاثیر نتایج منفی این رویداد قرار گرفت.
به طور کلی، وضعیت کنونی افغانستان و بحث تسلیحات باقیمانده امریکایی در کشور، بازتابی از تصمیمات ناکارآمد گذشته واشنگتن و چالشهای پیچیدهای است که راهحلی ساده و فوری برای آن وجود ندارد.