آیا افغانستان از رهگذر مواد مخدر همچنان یک تهدید جهانی است؟

در تقویم جهانی، امروز چهارشنبه، 6 سرطان (26 جون) به عنوان روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری ابراز عزم سیاسی ملت‌ها در امر مبارزه با پدیده مواد مخدر، کنترل آن و انجام اقدامات بین‌المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر است.

در افغانستان درحالی از این روز تجلیل می‌شود که این کشور چندین دهه است به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده مواد مخدر در جهان شناخته می‌شود و جامعه بین‌المللی همواره از تهدیدات ناشی از این پدیده از رهگذر افغانستان ابراز نگرانی می‌کنند.

با این که افغانستان حدود نیم قرن است به عنوان یکی از کانون‌های اصلی مواد مخدر در جهان شناخته می‌شود اما تولید مواد مخدر در ده‌های پسین در کشور از سال ۲۰۰۱ پس از حمله نظامی ایالات متحده آمریکا و ناتو رشد بیشتری یافت و طبق گزارش‌ها، برخی مناطق تحت کنترل این نیروها به عنوان بزرگ‌ترین مرکز تولید و پروسس مواد مخدر در کشور شناخته می‌شد.

در همین حال، رشد این پدیده در افغانستان بخش بزرگی از جمعیت کشور را آسیب‌پذیر ساخته و براساس گزارش‌ها حدود 3.5 میلیون نفر در کشور مواد مخدر مصرف می‌کنند که این رقم نزدیک به 10 درصد کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد.

علاوه بر آسیب‌های داخلی، کشورهای منطقه و فرامنطقه نیز از تهدید مواد مخدر افغانستان در امان نبوده و کارشناسان بین‌المللی در این زمینه بارها ابراز نگرانی کرده‌اند.

در این میان، کشورهای همسایه افغانستان به دلیل ضعف امنیت مرزی و وجود شبکه‌های قاچاق، اما بیش‌ترین آسیب را از معضل مواد مخدر افغانستان متحمل می‌شوند.

با روی کار آمدن دوباره طالبان در افغانستان گزارش‌های ضد و نقیضی از پدیده مواد مخدر ارائه می‌شود. برخی سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای از تهدید مواد مخدر در افغانستان زیر اداره طالبان ابراز نگرانی می‌کنند و خواستار مبارزه جدی حکومت سرپرست این گروه با این پدیده هستند.

در این سوی دیگر، مقامات طالبان اما در دو سال گذشته بارها مدعی شده‌اند که با تلاش‌های حکومت این گروه کشت و تولید مواد مخدر در کشور به صفر نزدیک شده است.

مقامات طالبان همچنان می‌افزایند که آنها توانسته‌اند در زمان اندک و امکانات کم، مواد مخدر را از افغانستان ریشه‌کن کند و دیگر این کشور از رهگذر مواد مخدر تهدیدی برای منطقه و جهان نیست.

افزون بر این، برخی مقامات طالبان معضل مواد مخدر افغانستان را یک تهدید جهانی می‌خوانند که نیاز به مبارزه مشترک کشورها و سازمان‌های بین‌المللی دارد.

کارشناسان وقوع سال‌ها جنگ و درگیری، عدم امنیت، نابودی زیرساخت‌های اقتصادی و عدم بازسازی و توسعه‌نیافتگی را از مهم‌ترین عوامل رشد پدیده مواد مخدر در افغانستان عنوان می‌کنند.