روز جهانی کودک، که هر ساله در ۲۰ نوامبر (۳۰ عقرب) برگزار می‌شود، فرصتی است تا به حقوق و نیازهای کودکان در سرتاسر جهان توجه کنیم.
این روز به ویژه برای کودکان کشور ما افغانستان اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا آنها با چالش‌ها و بحران‌های زیادی روبرو هستند که بر زندگی و آینده‌شان تأثیر می‌گذارد، از جنگ‌های مداوم و فقر گرفته تا بحران‌های بهداشتی و اجتماعی و نزاع های خانوادگی.
کودکان کشور ما در شرایطی دشواری زندگی می‌کنند که باید صدای آنها را به گوش جهانیان رساند.
در دین مقدس اسلام، کودکان به عنوان امانت‌های الهی و نعمت‌هایی گران‌بها به شمار می‌روند. پیامبر اسلام (ص) در بسیاری از احادیث خود بر تربیت صحیح، آموزش و حفظ حقوق کودکان تأکید کرده‌اند. از جمله در حدیثی آمده است که: “هر پدر و مادری موظف است که فرزند خود را به بهترین نحو تربیت کنند و برای او آینده‌ای روشن فراهم نمایند.
” در قرآن کریم نیز به طور مستقیم از اهمیت تربیت صحیح و حفاظت از حقوق کودکان سخن به میان آمده است. در سوره آل عمران آیه ۶۲ می‌خوانیم که: “و برای شما در اموال و فرزندانتان آزمونی است.”
از منظر حقوق بشر، کنوانسیون حقوق کودک که در سال ۱۹۸۹ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید، تأکید می‌کند که تمام کودکان بدون توجه به قومیت، دین یا وضعیت اجتماعی باید از حقوق بنیادین خود برخوردار باشند. این حقوق شامل حق آموزش، بهداشت، حفاظت در برابر سوءاستفاده و بی‌عدالتی، و حق رشد در محیطی امن و شاداب است.
در دوران حکومت جمهوریت پیشین (کرزی و اشرف غنی)، علیرغم برخی اقدامات مثبت در زمینه ایجاد مکاتب و تأسیس برنامه‌های آموزشی، شاهد بودیم که دولت نتواسته است توجه کافی به نیازهای اساسی کودکان افغانستان داشته باشد. ناتوانی در تأمین منابع کافی، فساد گسترده مثل مکاتب خیالی برای پر کردن جیب های شان و عدم پیگیری برنامه‌های آموزشی در مناطق دورافتاده باعث شد که میلیون‌ها کودک کشور از دسترسی به آموزش محروم شوند. این بی‌توجهی به حقوق کودکان، آینده بسیاری از آنها را به خطر انداخت و نسل‌هایی را از فرصت‌های آموزشی محروم کرد.
اما وضعیت در دوران حکومت طالبان به مراتب بدتر شد. پس از بازگشت طالبان به قدرت در ۲۰۲۱، آنها به طور رسمی تحصیل دختران در مکاتب را بالا تر از صنف ششم ممنوع اعلام کردند، که نقض آشکار حقوق کودکان به ویژه دختران است.
طالبان در عمل نشان دادند که به حقوق کودکان احترام نمی‌گذارند، حتی در بیست سال گذشته که هنوز قدرت را نگرفته بودند از آنها به عنوان ابزارهای جنگی و نظامی نیز استفاده می‌کردند. این رفتار نه تنها به‌طور مستقیم به حقوق بنیادین کودکان آسیب زده است و آسیب می‌زند، بلکه باعث تحمیل فشارهای روانی و اجتماعی بر کودکان و خانواده‌هایشان می‌شود.
متاسفانه ما در جهانی زیست می کنیم که در جای جای این کره خاکی حقوق کودکان رعایت نمی شود؛ کشتار کودکان در مناطق جنگی و درگیری‌های مسلحانه، به ویژه در غزه، یمن و لبنان، یکی از بزرگ‌ترین نقض‌های حقوق بشر است.
رژیم صهیونیستی به طور مداوم به نقض حقوق کودکان در این مناطق پرداخته است و هیچ توجهی به کنوانسیون‌های بین‌المللی در مورد حفاظت از غیرنظامیان و به ویژه کودکان در مناطق جنگی نشان نمی‌دهد. سازمان‌های حقوق بشری و نهادهای بین‌المللی، از جمله سازمان ملل، بارها خواستار پایان دادن به این جنایات شده‌اند، اما در عمل هیچ اقدام مؤثری در این زمینه مشاهده نمی‌شود.
به طرز تأسف‌بار، کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده امریکا، با تأمین سلاح و حمایت های سیاسی از اسرائیل، به این جنایات کمک می‌کنند. در حالی که این کشورها خود را حامی حقوق بشر می‌نامند، عملاً در جهت کشتار کودکان بی‌گناه در غزه و لبنان نقش ایفا می‌کنند.
علاوه بر نقض حقوق کودکان توسط دولت‌ها، گروه‌های تروریستی همچون داعش نیز از کودکان به عنوان ابزارهای جنگی استفاده می‌کنند.
این گروه‌ها با سوءاستفاده از وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده‌های فقیر، از کودکان آنها در عملیات های انتحاری برای اهداف تروریستی خود استفاده می برند.
کودکان، به عنوان سرمایه‌های ملی، باید از حمایت‌های لازم برای رشد و شکوفایی برخوردار شوند. در این راستا، دولت طالبان باید توجه ویژه‌ای به آموزش و رشد علمی کودکان داشته باشد و آنها را به عنوان نیروی نظامی به کار نگیرد. طالبان باید برای رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی اقدام کنند تا خانواده‌ها بتوانند در محیطی آرام و ایمن زندگی کنند.
روز جهانی کودک باید به ما یادآوری کند که همه کودکان جهان، بدون توجه به محل زندگی‌شان، حق دارند در محیطی امن و سالم رشد کنند و از حقوق اولیه خود بهره‌مند شوند. برای تحقق این هدف، باید تمام تلاش خود را برای حمایت از کودکان، به ویژه در کشورهای جنگ‌زده مانند افغانستان، یمن، سوریه،غزه و لبنان، به کار گیریم.
با این حال، با توجه به شرایط کنونی افغانستان و وضعیت جهانی، سوال های ذهن و وجدان های بیدار را به مشغول کرده است:
- چرا برخی دولت‌ها که خود را حامی حقوق بشر می‌دانند، همچنان به حمایت های نظامی از اسرائیل برای کودک کشی ادامه می‌دهند و از نقض حقوق کودکان در یمن، سوریه،غزه و لبنان چشم‌پوشی می‌کنند؟
- دولت های حمایت کننده اسرائیل چگونه می‌توانند در حالی که خود را مدافع حقوق کودک می‌نامند، در کشتار هزاران کودک در غزه و یمن سهیم باشند؟
- چرا دولت جمهوری پیشین که در راس شان حامد کرزی و اشرف غنی احمدزی بودند؛ هیچ برنامه اساسی و درازمدتی برای حل بحران آموزشی و بهداشتی کودکان نداشتند و تنها به ساخت مدارس خیالی اکتفا کردند؟
- چرا طالبان به جای ایجاد فرصت‌های آموزشی برای کودکان دختر، آنان را از حقوق اولیه خود شان محروم کرده‌اند؟ آیا طالبان نباید از این فرصت به دست آمده استفاده کنند تا نسل آینده افغانستان را در مسیر علم و دانش پرورش دهند؟
- طالبان چه توجیهی برای عدم دسترسی دختران به آموزش دارند و چگونه می‌توان این نقض آشکار حقوق زنان و کودکان را توجیه کرد؟
شنوندگان عزیز، اکنون به بخشی ویژه ی برنامه امروز مان می‌رسیم که به تمام کودکان دلسوز و شجاع در نقاط مختلف دنیا و به ویژه کودکان افغانستان، یمن، غزه و لبنان، تقدیم می‌شود.
به مناسبت روز جهانی کودک، رادیو معمار مفتخر است که پیام تبریک و آرزوهای گرم خود را برای این فرشتگان زمینی به شما عزیزان تقدیم کند. لطفاً همراه ما باشید تا این پیام پر از امید و انگیزه را بشنوید.”
به نام خداوند بخشنده و مهربان
در روز جهانی کودک، به همه کودکان جهان به ویژه کودکان افغانستان، یمن، سوریه، غزه و لبنان تبریک می‌گوییم و آرزوی خوشبختی، سلامتی و آینده‌ای درخشان برای آنها داریم. شما کودکان عزیز، که در میان چالش‌ها و سختی‌ها بزرگ می‌شوید، نماد قدرت، شجاعت و امید هستید.
با وجود تمام دردها و رنج‌هایی که تحمل می‌کنید، بدانید که هر روز به آینده‌ای روشن‌تر و پرامیدتر نزدیک‌تر می شوید.
در افغانستان، یمن، سوریه، غزه و لبنان، شما به رغم همه مشکلات، همیشه در دل‌ها و ذهن‌های ما زندگی می‌کنید. شما که در شرایط سخت، همچنان به زندگی امید دارید و به آینده نگاه می‌کنید، ثابت کرده‌اید که هیچ‌چیز نمی‌تواند شما را از مسیر رشد و شکوفایی‌تان بازدارد.
این روزهای سختی که شما سپری می‌کنید، هرگز پایدار نخواهد ماند. با هر چالشی که روبه‌رو می‌شوید، بدانید که فردای بهتری در انتظار شماست. وجدان های آگاه در تلاش است تا حقوق شما را به رسمیت بشناسد و آینده‌ای پر از فرصت‌های آموزشی، بهداشتی و اجتماعی برای شما بسازد. هیچ‌چیز نمی‌تواند شما را از دستیابی به آرزوهایتان بازدارد.
از خداوند می‌خواهیم که به شما قدرت، امید و انگیزه بدهد تا بتوانید بر مشکلات غلبه کرده و روزی شاهد دنیایی پر از صلح، دوستی و فرصت برای شکوفایی خود باشید. شما آینده‌سازان این جهان هستید و با تلاش‌های خود می‌توانید دنیای بهتری بسازید. به خودتان ایمان داشته باشید، زیرا توانایی شما بی‌پایان است.
روز جهانی کودک بر شما مبارک، و یادآوری می‌کنیم که هیچ روز سختی برای همیشه نمی‌ماند. ان شاءالله آینده درخشان شما در راه است!
نویسنده: دکترلنگرزاد
