(اندر باب منع عکاسی و فیلمبرداری از موجودات زنده در افغانستان)
با وجود محدودیتها و فشار بر رسانهها در افغانستان زیر اداره طالبان طی بیش از سه سال گذشته، از چندی بدینسو رسانههای کشور با محدودیت جدیدی مواجه شدهاند؛ حکومت طالبان در برخی ولایتها اجرایی ساختن ممنوعیت نشر تصاویر زندهجانها را که در قانون امر به معروف این گروه درج شده است، شروع کرده و گفته میشود این تصمیم به تدریج در سراسر کشور عملی خواهد شد.
طبق این تصمیم طالبان، پس از این رسانهها حق پوشش تصویری از محافل و مقامات این گروه را نخواهند داشت و از زندهجانها صرفا میتوانند به صورت صوتی محتوا تولید کنند. طی روزهای اخیر در برخی ولایتهای کشور این دستورالعمل تطبیق شده و برخی مسئولان محلی و مقامات طالبان به رسانهها اجازه ندادهاند محافل خبری آنان را به صورت تصویری پوشش دهند.
روز گذشته ندامحد ندیم، وزیر تحصیلات عالی طالبان هم به حیث یکی از مقامات ارشد حکومتی این گروه در ولایت خوست به رسانهها اجازه نداده که از جریان سخنرانی وی در حضور اساتید و دانشجویان شیخ زاید در ولایت خوست عکاسی و فیلمبرداری کنند. رسانههای طالبان خبر مربوط به صحبتهای آقای ندیم در این دانشگاه را بدون تصویری از وی نشر کردهاند.
در همین راستا هفته گذشته خبرهایی نیز از تعطیلی شاخه تلویزیون ملی افغانستان در ولایت تخار نشر شد که طبق ابلاغیه رئیس امر به معروف و نهی از منکر این ولایت انجام شده است.
طبق قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر طالبان رسانهها باید از انتشار تصاویر زندهجانها پرهیز کنند و همچنین در پوشش وقایع و رویدادها هیچگونه تمسخر یا تحقیری که مغایر با قوانین اسلامی باشد انجام ندهند. در این قانون به شهروندان همچنان توصیه شده که تصاویر موجودات زنده را روی تلفنها و سایر دستگاهها نگیرند و به آنها نگاه نکنند.
ماده هفدهم قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان به محتسبان این گروه اجازه داده که مانع نشر مطالبی شوند که عکسهای ذیروح در آن استفاده شده است. طالبان این دستورالعمل را مطابق شریعت اسلامی میدانند و ظاهرا از همین جهت برای تطبیق آن پافشاری میکنند.
طالبان درحالی منع تصویربرداری از موجودات زنده را خلاف شرع میدانند که در هیچ کشور اسلامی چنین قانونی وجود ندارد و مراکز شناختهشده جهان اسلام هم در قرون معاصر حکمی مبنی بر منع عکاسی و فیلمبرداری از زندهجانها صادر نکردهاند.
به نظر میرسد منع پوشش تصویربرداری از زندهها در افغانستان بیشتر تلاش برای ایجاد محدودیت برای رسانههای تصویری در گام اول و در مرحله دوم ایجاد وضعیت سکوت و خاموشی در جامعه متکثر افغانستان باشد که طی سالیان اخیر بحرانها، التهابات و مشکلات بزرگ اجتماعی را تجربه میکند.
در چنین وضعیتی، ایجاد محدودیتها بر رسانهها به عنوان صدای جمعی مردم افغانستان، علاوه بر این که فاصله میان اکثریت مردم و حکومت را تشدید میکند، کشور را بار دیگر همانند دور اول حکومت طالبان به عنوان جغرافیای وحشت و نقطهی سیاه در انظار جهانی نمایش خواهد داد.
انتظار میرود حاکمان فعلی کشور این واقعیت را درست در نظر بگیرند که افغانستان تافته جدا بافته از سایر ملل نیست و تلاشها برای برچیدن رسانههای تصویری گامی دیگر به عقب خواهد بود که افغانستان و مردم آن را در تعامل با جامعه بینالمللی بیش از پیش آسیبپذیر میسازد.
