نشست منطقه‌ای در کابل؛ فرصتی برای حل بحران افغانستان با رویکرد منطقه‌ای

طالبان از برگزاری نشست همکاری‌های منطقه‌ای افغانستان در کابل با حضور نمایندگان کشورهای منطقه و همسایه خبر می‌دهند. وزارت خارجه طالبان در اعلامیه‌ای به تازگی نوشت که در این نشست روی ایجاد روایت منطقه‌ای میان افغانستان و کشورهای منطقه و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و راهکار تعامل منطقه‌محور بر اساس منافع مشترک، احترام متقابل و همچنان اتصال منطقه‌ای و فرصت‌های ترانزیتی بحث خواهد شد.
این نشست درحالی تدویر یافته که قرار است در ۱۸ و ۱۹ فبروری (۲۹ و ۳۰ دلو) ماه جاری، نشستی در خصوص اوضاع افغانستان از سوی سازمان ملل متحد در دوحه پایتخت قطر نیز برگزار شود و طبق گزارش‌ها در آن روی ایجاد یک ساختار سیاسی همه شمول و فراگیر در افغانستان بحث و بررسی صورت خواهد گرفت.
طی دو سال گذشته نشست‌های این‌چنینی زیادی در کشورهای دور و نزدیک با موضوع افغانستان برگزار شده و اشتراک کنندگان در آن پیرامون مسایل گوناگون مرتبط با اوضاع افغانستان بحث و گفتگو کرده اند. در این نشست‌ها همچنان از سیاست‌های دوساله حکومت طالبان انتقاد شده و بر تشکیل حکومت فراگیر، رعایت حقوق شهروندان و مبارزه با تهدیدات تروریستی در افغانستان هم گردیده است.
در این سوی دیگر، در داخل افغانستان اما حکومت طالبان نه تنها به هیچ یک از خواست‌های جهانی و منطقه‌ای مطرح‌شده در این نشست‌ها توجه و رسیدگی نکرده بلکه برعکس همچنان به مسیر دلخواه خود ادامه داده و انتقادها از حکومتداری تک قومی و تک گروهی‌شان را هم تاهنوز نادیده گرفته اند.
با توجه به خواست‌های منطقه‌ای و جهانی که تا کنون صورت گرفته است میان خواست‌های جهانی و واقعیت‌های موجود افغانستان فاصله زیادی به چشم می‌خورد؛ چه این که از طرف حکومت مستقر طالبان در افغانستان خود را تنها میدان‌دار قدرت و سیاست در کشور می‌داند و مدعی‌ است که حکومت این گروه نمایندگی از همه اقوام می‌کند.
از سوی هم، جامعه جهانی بدون درک روحیه مسلط طالبان بر امر قدرت، توصیه‌هایی صرفا از نوع دیپلماتیک برای تغییر وضعیت ارائه می‌دهند، درحالی که طالبان براساس روش معمول خوان قدرت در افغانستان را اکنون منحصر به خود دانسته و کم‌ترین سهمی برای دیگران قائل نیستند. تصمیم گیری‌ها، سیاستگذاری‌ها و تعیینات طالبان در این دو سال بیش‌تر نمایانگر همین روحیه و رویه آن‌هاست.
با این حال، آنچه نشست منطقه‌ای فعلی در کابل را از سایر نشست‌ها متمایز می‌سازد تاکید آن بر رویکرد منطقه‌ای با نگاه از درون افغانستان است؛ جنبه‌ای که تا هنوز کم‌تر به آن پرداخته شده و حداقل از زمان تسلط دوباره طالبان بر افغانستان تاکنون بی‌سابقه به حساب می‌آید.
با این وصف، در صورتی که کارگزاران این نشست بتوانند طبق یک برنامه اثرگذار و کارا در قبال تعیین وضعیت افغانستان و خروج کشور از بن‌بست سیاسی موجود، ابتکار عمل را دست گیرند و طرحی نو و همه‌شمول دراندازند، می‌توان به موثریت این نشست امیدوار بود؛ اما اگر در این نشست هم طالبان همانند گذشته بر مواضع انحصارگرایانه‌شان پافشاری کنند و اعتماد کشورهای همسایه و منطقه را نسبت به اوضاع افغانستان و شکل‌گیری یک ساختار همه‌شمول که همیشه مورد تاکید این کشورها بوده نتوانند جلب کنند، بدون شک این نشست هم همانند نشست‌های پیشین صرف جنبه تبلیغاتی داشته و بحران سیاسی افغانستان همچنان ادامه خواهد داشت.