حذف ادبیات فارسی از جامعه افغانستان، از بین بردن هویتی عمیق و پیوندی دیرینه میان باشندگان این کشور با گذشته و فرهنگ‌شان است. این مسئله باعث می‌شود که نسل جدید کشور از میراث ادبی خود دور شود و فاقد درکی عمیق از فرهنگ، ارزش‌ها و تاریخ خود باشد. در نتیجه، پیوندهای میان اقوام و اقلیت‌های مختلف سست شده و این تهدیدی برای وحدت و همبستگی ملی خواهد بود.
لینک کوتاه: https://memar.press/?p=107021
۳ روز پیش
شماره خبر 107021
منتشر شده در ۱۶:۲۳ - عقرب ۱۰, ۱۴۰۳

ممنوع کردن کتاب‌های متفکرانی مانند دکتر علی شریعتی و آیت‌الله مطهری و همچنین کتاب‌های ادبیات و شعر فارسی به‌ویژه در جامعه‌ای که زبان فارسی یکی از زبان‌های اصلی آن به شمار می‌رود، به وضوح نشان می‌دهد که چنین رویکردی نه تنها مانعی جدی برای رشد فکری و فرهنگی جامعه افغانستان است، بلکه تأثیرات عمیقی بر همبستگی ملی و غنای فرهنگی آن جامعه خواهد داشت.

چند روز پیش خبری در برخی رسانه‌ها منتشر شد که امارت اسلامی طالبان؛ لیست جدیدی از کتاب‌های ممنوعه را اعلام کرده و گفته اند که دیگر هیچ کتابفروشی و کتابخانه‌ای اجازه فروش و امانت این کتاب‌ها را ندارند.

لیست منتشرشده کتاب‌های ممنوعه به ۴۰۰ عنوان رسیده است  که در این لیست موضوعاتی مانند حکومت‌داری مدرن، آزادی‌های سیاسی و کثرت‌گرایی مذهبی درج شده است، همچنین کتاب‌هایی که شامل موضوعاتی مانند دموکراسی و حقوق شهروندی‌اند هم در لیست ممنوع شده ها دیده می‌شود.

کتاب های دکتر علی شریعتی و آیت الله مطهری و حتی کتاب های که شامل شعر و ادبیات زبان فارسی می شود نیز در لیست کتاب‌های ممنوعه طالبان قرار دارند.

هر کتابفروش و کتابخانه‌ای که این کتاب‌ها را داشته باشند، باید جمع‌آوری کند و اگر این اتفاق نیفتد، جریمه سخت در انتظارشان خواهد بود.

دکتر علی شریعتی و آیت‌الله مطهری هر دو متفکرانی بودند که اسلام را نه از منظر تعصبات کور مذهبی، بلکه به شیوه‌ای خردمندانه و روشن‌بینانه به جهان معرفی کرده اند.

این متفکران با تفسیر دین بر اساس اصول انسانی و عقلانی، تأکیدی بر پیوند اسلام با خرد و اصول اخلاقی داشتند و با نگاه باز و به‌روز، اسلام را به عنوان دین آزاداندیشی و تفکر معرفی کرده اند. کتاب‌های این اندیشمندان منبع الهام‌بخشی برای نسل‌های جوان بوده و هست؛ چراکه از ایمان و عقیده، همراه با تفکر عقلانی و آزاد اندیشی دفاع کرده‌اند.

از نظر اجتماعی، ممنوعیت چنین آثاری آسیب جدی به جریان آگاهی و بازنگری عقاید می‌زند و تفکر جامعه را در چارچوب‌های بسته و منجمدی گرفتار می‌کند.

با این محدودیت‌ها، نسل جدید از آشنایی با تفسیرهای نوین و عقلانی دین محروم می‌شود و این مسئله به نوعی دروازه‌ای به سوی ترویج جهل، تعصب و رفتارهای افراط‌گرایانه باز می‌کند.

محدود کردن دسترسی به این کتاب‌ها به نوعی قطع راه آگاهی است و باعث می‌شود جوانان افغانستان از ارتباط با تفکر انتقادی و پرسشگری دینی محروم شوند.

زبان و ادبیات فارسی بخش جدایی‌ناپذیر هویت فرهنگی و تاریخی کشور ماست، این زبان نه‌تنها به عنوان زبان رسمی در تمام مناطق افغانستان به کار می‌رود، بلکه فرهنگ، ادبیات و میراث تاریخی مشترک مردم این کشور ما را تشکیل می‌دهد.

ادبیات فارسی شامل آثار بزرگان ادبیات مانند: رودکی –  شاعر بزرگ و پدر شعر فارسی که بسیاری او را بنیان‌گذار شعر فارسی می‌دانند.

  نِی: خشونت علیه خبرنگاران هر روز بیشتر می‌شود

فردوسی –  سراینده شاهنامه، بزرگ‌ترین حماسه‌سرا و خردگرای ادبیات فارسی.

عمر خیام –  شاعر، ریاضی‌دان و فیلسوف، معروف به رباعی سرا.

سنایی –  شاعر عارف و اخلاقی‌سرا که در سبک عرفانی تاثیرگذار بوده است.

نظامی گنجوی –  سراینده‌ی پنج‌گنج، شامل منظومه‌های عاشقانه و حماسی مانند “لیلی و مجنون” و “خسرو و شیرین”.

عطار نیشابوری –  شاعر و عارف بزرگ، سراینده آثاری چون “منطق‌الطیر” و “الهی‌نامه”.

مولوی جلال‌الدین محمد بلخی – شاعر و عارف بزرگ، دارای آثارمعروف چون مثنوی معنوی و دیوان شمس.

سعدی –  شاعر شیرین‌کلام با آثاری چون “گلستان” و “بوستان” و غزلیات.

حافظ –  شاعر غزل‌سرای بزرگ، سراینده‌ی دیوان حافظ که به خاطر غزلیاتش در جهان شناخته شده است.

خواجوی کرمانی –  شاعر و عارف بزرگ که در قالب غزل و مثنوی آثار زیادی دارد.

جامی –  شاعر، عارف و نویسنده، معروف به “هفت اورنگ” و از بزرگان سبک عراقی.

بابا طاهر –  شاعر دوبیتی‌سرای بزرگ.

وحشی بافقی – شاعر بزرگ غزل و قصیده، سراینده‌ی اشعار عاشقانه و عارفانه.

بیدل –  شاعر بزرگ سبک هندی که اشعار عرفانی و فلسفی دارد.

عبید زاکانی –  شاعر طنزپرداز و اجتماعی که آثارش به زبانی طنزآمیز اما پرمعنا هستند.

این اسامی تنها بخشی از شاعران برجسته فارسی‌زبان کلاسیک هستند و البته شاعران دیگری نیز در این دوره نقش پررنگی در پیشرفت فرهنگ،ادب و اخلاق و در پیشرفت علم و دانش در سطح جهان ایفا کرده‌اند، و همینطور نویسندگان و شاعران فارسی زبان عصر حاضر از حوزه تمدنی فارسی زبانان که اگر بخواهیم اسامی ایشان را بیاوریم این نبشته به درازا می کشد که هریک در رشد فرهنگ، هنر و ادب کشور نقش بزرگ و سازنده ی داشته اند و دارند.

شاعران و ادبای زبان فارسی از آغاز تاکنون روح فرهنگ و خردورزی را به ارمغان آورده‌اند و انسان‌ها را به صلح، وحدت و همدلی دعوت کرده اند و این سنت از سوی شاعران و ادبای فارسی زبان همچنان ادامه داشته و جاری ست.

حذف ادبیات فارسی از جامعه افغانستان، از بین بردن هویتی عمیق و پیوندی دیرینه میان باشندگان این کشور با گذشته و فرهنگ‌شان است. این مسئله باعث می‌شود که نسل جدید کشور از میراث ادبی خود دور شود و فاقد درکی عمیق از فرهنگ، ارزش‌ها و تاریخ خود باشد. در نتیجه، پیوندهای میان اقوام و اقلیت‌های مختلف سست شده و این تهدیدی برای وحدت و همبستگی ملی خواهد بود.

ممنوعیت کتاب‌های ادبی و تفکری، رشد فکری جامعه راعقب نگه می دارد. یکی از اساسی‌ترین راه‌های توسعه اجتماعی و فرهنگی، دسترسی به منابع آموزشی، ادبی و فکری است که بر اساس آن جامعه می‌تواند مسیر رشد، خودآگاهی و توسعه را طی کند.

  خواست شرکت‌کنندگان جرگه پشتون‌ها برای پایان آزار مهاجرین افغان در پاکستان

لذا کتاب‌ها و آثار ادبی نه تنها به غنای فکری افراد و جامعه کمک می‌کنند، بلکه مردم کشور را با ایده‌ها، دیدگاه‌ها و شیوه‌های متفاوت اندیشیدن آشنا می‌سازد و ابزار لازم برای تحلیل و درک دنیای پیرامون شان را فراهم می‌کند.

محدودیت دسترسی به کتاب‌های مرتبط با دموکراسی، حقوق شهروندی و کثرت‌گرایی، بازگشت به فضایی است که در آن مردم از آگاهی‌های اساسی حقوق شهروندی و اجتماعی خود بی‌خبر باقی می‌مانند. این شرایط فرصت بهره‌مندی از آزادی بیان و اندیشه را از مردم می‌گیرد و آنان را در فضای بسته‌ای گرفتار می‌کند که امکان هیچ‌گونه تغییر یا بهبودی در جامعه را فراهم نمی‌آورد.

این محدودیت به جامعه آسیب‌پذیر افغانستان جنگ زده لطمه‌ای جبران‌ناپذیر می‌زند و جلوی هرگونه توسعه و پیشرفت فکری و فرهنگی را می‌گیرد.

از منظر دین مقدس اسلام، جستجو و طلب علم یکی از وظایف اصلی هر مسلمان است. در قرآن کریم، آیاتی نظیر «اِقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ» (بخوان به نام پروردگارت که آفرید) بر اهمیت علم‌آموزی و خواندن تأکید کرده است.

همچنین در روایات اسلامی، از قول پیامبر اکرم (ص) آمده است که: از گهواره تا گور دانش بجویید.

روایات دیگری نیز از پیامبر (ص) وجود دارد که می‌فرمایند: فراگیری علم بر هر زن و مرد مسلمانی واجب است.

بر اساس این اصول اسلامی، تلاش برای جلوگیری از دسترسی مردم به علم و دانش از طریق ممنوعیت کتاب‌ها، با آموزه‌های اسلام در تضاد است و نشان‌دهنده نگرشی سطحی و کوته‌بینانه نسبت به دین مقدس اسلام است.

همچنین، در نهج‌البلاغه از امام علی (ع) نقل شده که: “مردم دشمن آنچه نمی‌دانند هستند.” این جمله به روشنی تأکید دارد که جهل زمینه‌ساز تعصب و دشمنی است.

جلوگیری از دسترسی مردم به علم و تفکر، آنان را در جهل و تعصب نگه می‌دارد و این چیزی نیست که دین مقدس اسلام خواهان آن باشد.

نتیجه اینکه اقدام طالبان در ممنوع کردن کتاب‌های متفکرانی مانند شریعتی و مطهری، که از تفکر آزاد و خردمندانه اسلامی دفاع کرده‌اند، و حذف ادبیات فارسی که هویت فرهنگی و ادبی ملت افغانستان را به نمایش می‌گذارد، یک فاجعه فرهنگی و فکری برای کشور ما به شمار می‌آید.

این اقدام علاوه بر ایجاد شکاف‌های عمیق در وحدت ملی، باعث محرومیت مردم کشور ما از منابع فکری، اجتماعی و فرهنگی می‌شود و این در حالی ست که این کتاب های متفکران و اندیشمندان باعث رشد فردی و اجتماعی شود.

از منظر اسلامی، نه تنها این رویکرد با اصول قرآن و احادیث در تضاد است، بلکه مانع رشد فکری و تعادل عقلانی مردم می‌شود. در نتیجه، این محدودیت‌ها به جای ایجاد جامعه‌ای آگاه و متحد، منجر به عقب‌ماندگی فکری و فرهنگی می‌شود و همبستگی اجتماعی را تضعیف می‌کند.

  مسئولان بانک مرکزی افغانستان گزارش یک ساله ارائه دادند

از طالبان می پرسیم:

  • چگونه می‌توانید ادعای پیروی از دین مقدس اسلام را داشته باشید در حالی که اسلام تأکید بسیاری بر علم‌آموزی و شناخت دارد؟ آیا جلوگیری از دسترسی مردم به دانش و ممنوع کردن کتاب‌هایی که افکار نو و تفکر دینی انتقادی را به نسل جوان معرفی می‌کنند، با اصول اسلامی سازگار است؟
  • چگونه می‌توانید به بهانه حفظ وحدت و آرامش، آثاری از ادبیات فارسی را که بخشی از هویت فرهنگی و ملی مردم افغانستان است را ممنوع کنید؟ آیا این اقدام شما خود باعث ایجاد تفرقه و سلب هویت ملی در کشور نخواهد شد؟
  • شما مدعی هستید که عدالت و حقوق مردم را اجرا می‌کنید، اما آیا محدود کردن دسترسی مردم به آثار فکری و مذهبی شخصیت‌های برجسته‌ای مانند مطهری و شریعتی، همانطور که تفسیر قرآن به زبان فارسی را نیز ممنوع کردید، مغایر با حقوق اولیه مردم برای شناخت و دانش نیست؟
  • اگرطالبان ادعا می‌کنند که نماینده مردم افغانستان هستند، چرا این حق را به مردم کشور نمی‌دهد که خودشان انتخاب کنند چه کتاب‌ها و ایده‌هایی را بخوانند و بررسی کنند؟ آیا چنین محدودیت‌هایی تلاشی برای حفظ قدرت و کنترل بر جامعه نیست؟
  • چرا طالبان که به ظاهر مدافع سنت‌های اسلامی است، ادبیات و شعر فارسی را که بخشی از میراث و تمدن اسلامی است را تهدیدی برای خود می‌دانند؟ آیا این اقدام‌ها نوعی تلاش برای تخریب فرهنگ بومی و غنی کشور ما نیست؟
  • آیا حذف تفکر و ادبیات تلاشی برای خاموش کردن فرهنگ و آگاهی در کشور نیست؟
  • آیا کشوری با آینده‌ای که در آن مردمش از فرهنگ، زبان، دانش و آزادی محروم هستند، به بستری برای رشد بیشتر افراط‌گرایی تبدیل نخواهد شد؟ چه پاسخی برای جوانان نسل آینده کشور و تاریخ دارید؟

از دولت مردان امریکا می پرسیم:

  • چگونه ایالات متحده امریکا، که مدعی حمایت از حقوق بشر و دموکراسی است، به خود اجازه دادند که با خروج ناهماهنگ از افغانستان، زمینه را برای بازگشت طالبان به قدرت فراهم کند؟ آیا -به حقوق زنان، کودکان و دانش‌آموزان فکر کرده بودید که اکنون تحت محدودیت‌های شدید زندگی می‌کنند؟
  • آیا حمایت‌های قبلی امریکا از طالبان و به‌طور کلی حمایت از برخی گروه‌های افراطی در منطقه، تنها بر اساس منافع سیاسی کوتاه‌مدت نبوده است؟ چگونه امریکا می‌تواند ادعای دموکراسی و حقوق بشر کند در حالی که با حمایت‌های سابق خود در طول تاریخ، موجب رشد افراط‌گرایی در منطقه شده است؟
  • آیا امریکا مسئولیت و پاسخی برای وضعیت فعلی افغانستان و مشکلاتی که مردم این کشور از جمله نقض حقوق بشر، فقر و نداشتن آزادی را تجربه می‌کنند، بر عهده می‌گیرد؟

نویسنده: دکتر لنگرزاد

Facebook
Twitter
WhatsApp
Telegram
Email

مطالب پیشنهادی

طالبان و قزاقستان قرارداد تجاری ۱۰۰ میلیون دالری امضا کردند
طالبان و قزاقستان قرارداد تجاری ۱۰۰ میلیون دالری امضا کردند
۱۲ ساعت پیش
آمار شهدای جنگ علیه غزه به ۴۳۳۱۴ نفر رسید
آمار شهدای جنگ علیه غزه به ۴۳۳۱۴ نفر رسید
وزارت صحت فلسطیناعلام داشت شمار شهدا و زخمیان حملات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی به باریکه غزه تاکنون به ۴۳۳۱۴ نفر و شمار مجروحان نیز به ۱۰۲۰۱۹ نفر افزایش یافته است.
۱۳ ساعت پیش
928-720x470
برگزاری مراسم عروسی دسته‌جمعی صد زوج جوان در ولایت سرپل
مراسم عروسی صد زوج جوان به صورت دسته ‌جمعی در ولایت سرپل برگزار شد.
۱۳ ساعت پیش
مذاکرات با طالبان
تلاش برای احیای مذاکرات بین‌الافغانی در ترکیه
۱۳ ساعت پیش

آخرین اخبار مهم

انفجار و آتش‌سوزی گسترده در شرکت گاز در قلعه حیدر خان کابل
۱۳ ساعت پیش
انفجار و آتش‌سوزی گسترده در شرکت گاز در قلعه حیدر خان کابل
اسلام‌آباد خواستار اقدام کابل علیه تحریک طالبان پاکستانی شد
۱۹ ساعت پیش
بحران بشری افغانستان محور گفتگوی نمایندگان اتحادیه اروپا و ازبیکستان
۲۰ ساعت پیش
اتحادیه اروپا خواستار دسترسی بدون محدودیت گزارشگر ویژه حقوق بشر در افغانستان
۲۰ ساعت پیش
درخواست اتحادیه اروپا برای دسترسی بدون محدودیت گزارشگر ویژه حقوق بشر در افغانستان
تلاش برای احیای مذاکرات بین‌الافغانی در ترکیه
۲۱ ساعت پیش
تلاش برای احیای مذاکرات بین‌الافغانی در ترکیه
برنامه جهانی غذا درباره افزایش نگران‌کننده ناامنی غذایی در افغانستان هشدار داد
۲۲ ساعت پیش
برنامه جهانی غذا درباره افزایش نگران‌کننده ناامنی غذایی در افغانستان هشدار داد
مرکز خبرنگاران از افزایش بازداشت خبرنگاران در افغانستان زیر حاکمیت طالبان خبر داد
۲۳ ساعت پیش
مرکز خبرنگاران افغانستان از افزایش بازداشت خبرنگاران در افغانستان زیر حاکمیت طالبان خبر داد
ریچارد بنت: جامعه جهانی به یک استراتژی و برنامه عملی منسجم برای نجات افغانستان نیاز دارد
۲ روز پیش
ریچارد بنت: جامعه جهانی به یک استراتژی و برنامه عملی منسجم برای نجات افغانستان نیاز دارد

گزارش و مصاحبه

781.-p
رهبر مقاومت، سید حسن نصرالله، در قلب‌های مردم افغانستان
۱ ماه پیش
۱۹:۴۴ - میزان ۱۲, ۱۴۰۳
الگوی شجاعت و آزادگی از میان ما رفت!
الگوی شجاعت و آزادگی از میان ما رفت!
۱ ماه پیش
۱۴:۴۹ - میزان ۸, ۱۴۰۳
Screenshot 2024-09-25 224628
محمد داوود افشار:امریکا باخروج خود به دنبال بحران در افغانستان بود
۱ ماه پیش
۲۲:۵۰ - میزان ۴, ۱۴۰۳
چالش‌های جاری در کشور
چالش‌های جاری در کشور
۲ ماه پیش
۲۰:۱۱ - سنبله ۴, ۱۴۰۳
IMG-20240823-WA0006
نمایشگاه تولیدات و فرآوردهای داخلی  افغانستان امروز در کابل گشایش یافت
۲ ماه پیش
۰۴:۱۲ - سنبله ۴, ۱۴۰۳
محب الله نوری
گفتگو با داکتر محب الله نوری :بی کفایتی تعدادی از رهبران افغانستان یکی از عوامل سقوط بود
۲ ماه پیش
۲۱:۴۴ - اسد ۳۱, ۱۴۰۳