روابط میان پاکستان و طالبان افغانستان، به عنوان دو همسایه در منطقه جنوب آسیا، همواره پیچیده و متأثر از عوامل متعددی بوده است. اگرچه دو طرف از اشتراکات تاریخی، فرهنگی و مذهبی برخوردارند، اما اختلافات عمیق و تنشهای دیرینه از جمله ارتباط طالبان افغانستان با تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) و اختلافات مرزی، بر مناسبات آنها سایه افکنده است. تیتیپی که به عنوان یک گروه تروریستی شناخته میشود، حملات متعددی علیه پاکستان انجام داده و بحرانهای امنیتی جدی برای این کشور به وجود آورده است.
باور به حمایت احتمالی طالبان از این گروه، نگرانیهای عمیقی در اسلامآباد ایجاد کرده و تنشها را افزایش داده است.
ترور چهرههای برجستهای همچون خلیلالرحمان حقانی، یکی از رهبران کلیدی طالبان، به پیچیدگی روابط میان دو طرف افزوده است. پاکستان بر این باور است که برخی از این وقایع ممکن است ناشی از سیاستهای دوگانه طالبان در برخورد با تروریسم باشد.
در طول سالهای جنگ داخلی افغانستان و پیش از سرنگونی طالبان در سال 2001، روابط نزدیک میان پاکستان و طالبان باعث شد که بسیاری، اسلامآباد را به حمایت و پناه دادن به این گروه متهم کنند. اما امروزه، طالبان به نوعی استقلال نسبی در سیاستهای خود دست یافته است که میتواند به گسترش سوءظنها و اختلافات دامن بزند.
خط دیورند، مرز مورد مناقشه میان افغانستان و پاکستان، یکی از دلایل اصلی تنش تاریخی میان دو کشور است. طالبان که همچون دولتهای قبلی افغانستان این مرز را به رسمیت نمیشناسند، بارها به پاکستان فشار آوردهاند تا سیاست خود در این زمینه را تغییر دهد.
دیدارهای اخیر وزیر خارجه پاکستان با کاردار طالبان و نشستهای مقامات دو طرف نشان داده است که تعامل دیپلماتیک میتواند به کاهش سوءتفاهمها کمک کند. لازم است دو طرف به گفتوگوهای منظم و هدفمند ادامه دهند و از کانالهای دیپلماتیک برای رسیدگی به مشکلات استفاده کنند.
پاکستان و طالبان باید به یک توافق جامع در زمینه مبارزه با تروریسم دست یابند. این توافق میتواند شامل توقف حمایت احتمالی طالبان از تیتیپی و همکاری برای سرکوب گروههای تروریستی باشد که امنیت دو کشور را تهدید میکنند.
برگزاری نشستهای مشترک در مورد خط دیورند و تلاش برای یافتن راهحلهایی که مورد قبول هر دو طرف باشد، میتواند به کاهش تنشها کمک کند. ایجاد مناطق حائل یا سازوکارهای مشترک امنیتی در این مناطق نیز میتواند مؤثر باشد.
کشورهای دوست مانند چین، ایران یا قطر میتوانند به عنوان واسطهگر برای حل اختلافات میان پاکستان و طالبان ایفای نقش کنند. این کشورها با داشتن روابط خوب با هر دو طرف، میتوانند زمینهساز توافقات بلندمدت شوند.
بنابراین روابط میان پاکستان و طالبان، با وجود اشتراکات متعدد، تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله حمایت از گروههای تروریستی، اختلافات مرزی و ترور شخصیتها قرار دارد. برای کاهش تنش و ایجاد ثبات در منطقه، لازم است هر دو طرف به یک رویکرد سازنده و همکاریمحور روی آورند. تقویت تعاملات دیپلماتیک، همکاری در مبارزه با تروریسم و تلاش برای حل اختلافات تاریخی میتواند راه را برای بهبود روابط هموار سازد و امنیت و ثبات منطقهای را تضمین کند.
