طی سالهای اخیر بارها مقامات کشورهای منطقه و نیز مقامات حکومتی در کابل از اهمیت ثبات افغانستان در تامین امنیت و ثبات در منطقه سخن گفته اند. این مهم اما پس از روی کار آمدن دوباره طالبان و ایجاد هرج و مرجهای سیاسی-حکومتی که دامن افغانستان را گرفت و تا هنوز راه حل اساسی برای آن پیدا نشده است، بیشتر مورد بحث و بررسی واقع شده است. هرچند موضوع ثبات افغانستان از گذشتهها نیز مورد توجه بوده ولی اهمیت این موضوع در چهار دهه اخیر که کشور کانون جنگهای داخلی و کشمکشهای مختلف استخباراتی بوده زیادتر توجه جهانیان را به خود جلب کرده است.
بارها گزارشها و تحقیقات زیادی از گسترش ناامنی ناامنی و صدور پدیدههای همچون تروریزم و مواد مخدر از خاک افغانستان به کشورهای دور و نزدیک نشر شده است و همچنان آگاهان از تبعات و پیامدهای بحران جاری افغانستان هشدار داده اند. در این میان بیشتر کشورهای منطقه و بویژه همسایگان افغانستان نقطه اصلی آسیبپذیری از این بحران شناخته میشوند.
این وضعیت در شرایطی که مشکل بیثباتی افغانستان ریشههای عمیق سیاسی، فرهنگی و استخباراتی فراوان دارد اکنون به عنوان یک معضل جدی منطقهای و جهانی شمرده میشود. نگرانکنندهتر این که حداقل در کوتاه مدت برای حل بحران موجود راه حلی هم نمیتوان تصور کرد. با این حال، برخی کشورهای منطقه از هم اکنون نگرانیهایی در خصوص اوضاع افغانستان داشته باشند و همواره در نشستهای بین المللی برای رسیدگی به این معضل تاکید کرده اند. در این میان، کشورهای آسیای میانه و بویژه آنهایی که مرز مشترک با افغانستان دارند در حال حاضر بیشتر نگران سرایت ناامنی به کشورهایشان هستند. این کشورها که ذیل پیمان امنیت دسته جمعی نیز گرد هم آمدهاند طی دو سال گذشته آمادگیهای نظامی و امنیتی نیز در این خصوص گرفته و استحکامات زیادی کشورهای هممرز با افغانستان ایجاد کرده اند.
از سوی هم ایران و پاکستان نیز دو کشورهای هستند که مرز طولانی مشترک با افغانستان دارند و طبعا ناامنی و بیثباتی در کشور برای آنها نگران کننده خواهد بود. مقامات بلندپایه پاکستان طی دو سال گذشته بارها از گسترش ناامنی و افزایش سطح انفجارها و حملات در آن کشور سخن گفته و مدعی شدهاند پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان دامنه انفجارها و حملات تروریستی در کشورشان هم افزایش یافته است. از سوی هم بیثباتی افغانستان مدتهاست تئوریسنهای چین، روسیه و نیز هند را به عنوان قدرتهای بزرگ منطقهای مصروف کرده و هرازگاهی در خصوص تحولات پیسین افغانستان نگرانیهای خود را مطرح کردهاند.
بیثباتی موجود در افغانستان که رگههای آن سالهاست شماری از کشورهای دور و نزدیک را نیز از نظر اجتماعی و امنیتی آسیبپذیر ساخته است، اکنون این ضرورت را به میان آورده که با وجود بیثباتی و جنگ در افغانستان کشورهای منطقه نمیتوانند خود را در امنیت کامل احساس کنند. با این وصف، به نظر میرسد راه حلهای درست و همه جانبه منطقهای برای حل بحران افغانستان میتواند نقش کلیدی در تامین امنیت و ثبات پایدار در افغانستان و منطقه داشته باشد.