طی روزهای اخیر بخش‌های از مناطق مرزی پاکستان با افغانستان گواه حملات خونین و مرگبار بوده است که در آن ده‌ها شهروند افغانستانی و پاکستانی اعم از افراد ملکی و نظامی در دو سوی مرز به خاک و خون کشیده شده‌اند.
ماجرا از آنجا شروع که اوایل هفته گذشته حمله انتحاری یک مقر نظامیان پاکستانی را در ایالت خیبرپشتون‌خواه آن کشور هدف قرار داد که در آن ده‌ها نظامی کشته شدند. مسئولیت این حمله را تحریک طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی/TTP ) به عهده گرفت.
پس از این حملات نیروهای هوایی پاکستان بر نقاطی در ولایت مرزی پکتیا در افغانستان حمله کرد و ارتش این کشور مدعی شد که در آن حملات مقر جنگجویان تی‌تی‌پی را آماج حملات قرار داده و چندین تن آنان از پادرآورده است.
در این سوی دیگر، حکومت طالبان اعلام کرد که در این حملات بیش از 40 تن در پکتیا کشته شده و به گفته منبع، جان باختگان عمدتا از پناهجویان وزیرستان پاکستان بوده‌اند.
حکومت طالبان پس از این حملات همچنان اعلام کرد که نیروهای این گروه چندین مقر نظامیان پاکستانی را در آن‌سوی خط دیورند هدف حملات انتقام‌جویانه قرار داده است.
روز گذشته (دوشنبه، 10 جدی) نیز گزارش‌هایی از درگیری در ایالت خیبرپشتون‌خواه منتشر شد و تی‌پی‌پی اعلام کرد که یک کاروان ارتش پاکستان را در منطقه «خیبر اجنسی» مورد حمله قرار داده و در آن یک تانک و چند وسیله نقلیه ارتش آن کشور را به آتش کشیده‌اند.
پیش از این هم نقاط گوناگون پاکستان شاهد حملات مرگبار از سوی طالبان آن کشور بوده و از این طریق تلفات سنگینی تا هنوز بر نظامیان پاکستانی وارد شده است.
گزارس اخیر سالانه مرکز تحقیقات و مطالعات امنیتی پاکستان نشان می‌دهد که سال 2024 مرگبارترین سال برای نیروهای امنیتی آن کشور بوده که در آن 685 نیروی امنیتی کشته شده‌اند. به گفته منبع، در این سال 444 حمله «تروریستی» در خاک پاکستان راه‌اندازی شده است.
افزایش سطح حملات و انفجارها و درگیری با تی‌تی‌پی و سایر گروه‌های مخالف مسلح در آن کشور طی سالیان اخیر حدس و گمانه‌زنی‌های زیادی را به همراه داشته است.
برخی ناظران افزایش ناامنی و گسترش دامنه جنگ و منازعات در آن کشور را ریشه در سیاست‌های اشتباه دولت پاکستان می‌دانند که در چهار دهه اخیر بر حمایت از گروه‌های تندرو متمرکز بوده است.
سیاست حمایت از گروه‌ها و تندروان دینی از جمله استراتژی‌های دولت پاکستان برای تقویت هژمونی آن کشور بوده که از این طریق ناامنی، جنگ و بی‌ثباتی را در منطقه کلید زده و به نفع خود مدیریت کرده است.
با تسلط مجدد طالبان بر افغانستان اما گویا محاسبات فوق به زیان پاکستان تمام شده و حداقل در مسایل افغانستان این سیاست اسلام‌آباد به بن‌بست مواجه شده است.
پس از روی کارآمدن طالبان در افغانستان انفجارها و حملات انتحاری در پاکستان به گونه بی‌پیشینه شدت گرفت و در بیش از سه سال گذشته علاوه بر صدها نظامی، هزاران غیرنظامی نیز در آن کشور کشته و زخمی شده‌اند.
اسلام آباد در واکنش به این رویدادها انگشت انتقاد را متوجه طالبان در افغانستان می‌کنند و مدعی‌اند حکومت این گروه از مخالفان نظامی پاکستان پشتیبانی می‌کند؛ ادعایی که کابل آن را رد می‌کند و می‌گوید ناامنی و حملات در پاکستان مشکل داخلی آن کشور است.
فراتر از این، برخی منتقدان و چهره‌های سرشناس پاکستان هم در سال‌های اخیر که آن کشور گواه موج حملات مرگبار بوده است همواره از سیاست اشتباه اسلام‌آباد در حمایت از گروه‌های تندرو در افغانستان انتقاد کرده‌اند.
به گفته آنها، این رویکرد، نه تنها به بی‌ثباتی در افغانستان منجر شده، بلکه عواقب منفی و خطرناک برای خود پاکستان نیز به همراه داشته است.
به نظر می‌رسد اکنون پاکستان در یک دام خطرناک گرفتار شده که قبلا برای دیگران پهن کرده بود؛ گویی استراتژیست‌های سیاسی و نظامی پاکستان تصور کرده بودند آتش جنگ و بحران هرگز دامن آن کشور را نخواهد گرفت و همیشه در نقاط مشخصی محدود خواهد ماند.
ض. موسوی
