چند روز پیش “رئیس جمهور ایران” در باره ی عدم رعایت “حق آبه ی ایران” از سوی “امارت اسلامی” ، با الفاظی جدی تاکید کرد که در صورت ادامه سماجت طالبان با عواقب جدی روبرو خواهند شد. در این مورد میتوان چنین گفت:
حق آبهای “رودخانه هیرمند” برای ایران اهمیت زیادی داشته و برای منطقه “سیستان” در ایران بسیار حیاتی است. اما در سالهای اخیر، به دلیل خشکسالی، ساخت سدها و تغییر مجاری رودخانه، حقابه ایران از آب هیرمند کاهش یافته و باعث بحران آب و مشکلات زیستمحیطی شده است.
از طرف دیگر، “افغانستان” نیز به دلیل خشکسالی و کمبود اب های زیر زمینی در این بخشکشور ، به آب هیرمند نیاز دارد و برای تأمین آب مورد نیاز خود از این رودخانه استفاده میکند. به همین دلیل، تقسیم حق آب هیرمند بین ایران و افغانستان بسیار حیاتی است و عدم رعایتاین تقسیم حق آب توسط یکی از دو کشور، میتواند به شدت از همکاری و روابط دوجانبه آنها تأثیر بگذارد.
بر اساس “معاهده” امضا شده بین دولتمردان ایران و افغانستان در سال ۱۳۵۱، افغانستان باید سالانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب از حقآبه رود هیرمند را به ایران بدهد. اما در عمل، این تعهد بنا به دلایلی ، کمتر رعایت شده و حق آب ایران از آب هیرمند کاهش یافته است.
در حال حاضر، با حاکمیت “طالبان” در افغانستان، این موضوع به اهمیت بیشتری دست یافته است. طالبان بر این عقیدهاند که آب کافی در سد وجود ندارد تا به ایران رهاسازی شود. مسولین ایران چندین بار با طالبان گفتگو کرد و خواستار پایبندی به معاهده و تشکیل تیم کارشناسی مشترک برای بررسی وضعیت آب هیرمند شده است. در روزهای اخیر، رئیس جمهور “ایران” نیز به حكومت “طالبان” «“اخطار”» داده و خواستار تأمین فوری حقآبه مردم سیستان و بلوچستان شده است.
این اظهارات از سوی رئیس جمهور “ایران” نشان میدهد كه “ایران” در این موضوع جدی است و به دنبال حل مشكل است.
برای حل این مشكل، لازم است كه دولتها و نهاد های ذیربط دو كشور با همكاری و همافزایی در “مدیریت منابع آب” همكاری كنند. قوانین بین المللی و توافقات دوجانبه باید رعایت شود و به حفاظت و بهرهبرداری منصفانه از آب هیرمند پرداخته شود. تشكیل كمیسیونهای فنی و نظارتی مشترك برای پایش وضعیت آب هیرمند، شناسایی عوامل كاهش جریان آب، پیدا كردن راهكارهای علمی و فناورانۀ بهینۀ استفادۀ از آب، ترویج فرهنگ صرفۀ نظاممند، كاهش هدررفت و افزایش بازدهی آب در كشاورزی، صنعت و خانگی در هر دو كشور، حمایت از پروژۀ بازسازی “تالاب هامون” به عنوان چشمۀ زندگی، تنوع زیستی و فرصتهای اقتصادی منطقۀ سیستان و تقویت همكاری در حوزۀ آبریز هیرمند با حضور سایر كشورهای جنوب غرب آسیا، میتواند پیشنهادات مسالمتآمیز برای حل این مسئله باشد.
با توجه به اینکه این مسئله تأثیرات بسیاری بر روابط دوجانبه “ایران” و “افغانستان” داشته است، لازم است که دو کشور با همکاری و تلاش مشترک، به دنبال حل این مشکل رفته تا اینکه برای مدیریت منابع آب هیرمند به صورت منصفانه و پایدار، باید به روشهای نوین و فناورانه نیز روی آورد.
از انجایی که دست های خبیث “دشمنان اسلام” و هر دو کشور مسلمان “ایران” و “افغانستان” برای شعله ور کردن اختلافات و درگیری چند بعدی از هیچ سعی دریغ نکرده و نمیکنند ، هر گونه سوء مدیریت از جانب مسولین باعث مشکلات جدی سیاسی و به تعقیب آن نزاع جدی خواهد شد که عواقب بسیار ملال آوری را در بر خواهد داشت.
