په اسلام کې د بشر حقوق او انساني حیثیت

د اسلامي بشري حقونو او انساني کرامت ورځ په اسلامي ټولنو کې د بشري ارزښتونو او بشري حقونو د پياوړتيا يوه مهمه پديده ده چې هر کال د اسد په څوارلسمه نمانځل کېږي. په قرآن او رواياتو کې اسلام انسان او په ټولنه او نړۍ کې د هغه مقام ته ځانګړې پاملرنه کوي. د اسلام له نظره انسان په ځمکه کې د خدای د خلیفه په توګه ځانګړی ارزښت لري. په قرانکریم کې فرمایي: “وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَىٰ كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا”، “او په یقیني توګه موږ انسانانو ته فضیلت ورکړ او په ځمکه او بحر کې مو سپاره کړل او دوی ته مو پاک خواړه ورکړل او موږ په ډیری خلکو باندې احسان کړی دی چې موږ پیدا کړي دي.” (سورة الاسراء ۷۰ آیت). په دیني لارښوونو کې انسان د لوړ مخلوق په توګه معرفي شوی او د هغه د پیدایښت هدف کمال دی. هغه څوک چې د طبیعت او روحانیت په لاره کې حرکت کوي کولای شي چی د خدای سره د پوهې او نږدېوالي لوړې کچې ترلاسه کړي، مګر برعکس یې هم ممکنه ده، هغه دا دی چې که څوک د کمال او روحانیت په اړه فکر ونکړي، د انساني او جنی به هغه ګمراه کوی او هلاکت ته به یی رسوی. لویدیځ تل هڅه کړې چې د اسلامي هیوادونو په ګډون د نورو ملتونو کلتور له پامه غورځوي، هغه لیبرال سیکولر ارزښتونه چې د بشري حقونو تر چتر لاندې یې په نړۍ کې حاکمیت لري، مسلط کړي او له همدې امله د اسلامي نړۍ ورځ لمانځي. بشري حقونه او انساني کرامت په مشاعره کې د انساني کرامت سمبول دی، اسلامي هېوادونه د غرب د دغه اسراف او کلتوري او سیاسي یرغل پر وړاندې قرار لري. د بشري حقونو د معیارونو ساتل، پلي کول او ښه کول د بشریت له مهمو ننګونو څخه ګڼل کیږي، په ځانګړې توګه په معاصره نړۍ کې، ځکه په نړۍ کې وروستي پرمختګونه او پېښې ښيي چې انساني کرامت تر بل هر وخت ډېر ګواښل شوی او تر پښو لاندې شوی دی. بې وزلي، اقلیمي او چاپیریالي خطرونه، سیاسی، کلتوري او اقتصادي تسلط، جګړه او د بې ګناه خلکو په ځانګړې توګه د ملکي وګړو وژنه، د تسلطي نظام له خوا د ظالمانه بندیزونو لګول، د تروریستي ډلو ملاتړ او د حقوقو څخه سرغړونه د نړۍ سولې ته یو له مهمو ګواښونو څخه دي چی د دې ګواښونو ابعاد ورځ په ورځ د انسانیت په زیان تمامیږي. لويديځوالو بشري حقونه د خپلو موخو د لاسته راوړلو لپاره يوه وسيله ګرځولې ده او دا مفهوم يې د خپلو ګټو لپاره غصب کړى دى. په داسې حال کې چې د اسلام مبارک دين د انسان د مقام او کرامت په اړه دقيق تعريف لري او تل يې د هغه د معنوي احترام او پرمختګ لپاره پلانونه جوړ کړي دي. په پایله کې، د اسلام له نظره انسان په ځمکه کې د خدای د خليفه په توګه ځانګړی ارزښت لري او د هغه حقوق او کرامت باید خوندي وي. اسلام د انسان د شخصيت د هويت په ساتلو، د انسان د ژوند د ساتلو، د هغوی تر منځ د برابرۍ او عدالت پر ټينګښت او په ټولنه کې د خلکو ټولنيزو او اقتصادي حقونو ته په پاملرنې ټينګار کوي. دا ارزښتونه او اصول د اسلامي لارښوونو د یوې برخې په توګه په اسلامي ټولنو او نړۍ کې د بشري ارزښتونو او بشري حقونو د پیاوړتیا لپاره خورا مهم او د درناوي وړ دي. موږ دنده لرو چې په نړۍ کې د هغه د معرفي کولو او درک کولو لپاره پراخه هڅې وکړو او دا ارزښتناک مفکورې پلي کړو.