په افغانستان کې د نجونو پر زده کړو د بندیز درې کاله تېر شوي دي، او د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې لا هم د هغوی پر مخ تړلې دي.
د طالبانو دا پالیسي به نه یوازې د نجونو په اوسني نسل ژورې اغیزې ولري، بلکې د افغانستان د راتلونکي لپاره به اوږدمهاله اقتصادي، ټولنیز او سیاسي پایلې هم ولري.
دا بندیز، په ۲۰۲۱ کال کې واک ته له رسیدو وروسته د طالبانو د لومړنیو ژمنو برعکس، د بنسټپالو پالیسیو منعکس کوي چې په ټولنه کې د ښځو رول په کور او کورنۍ چارو پورې محدودوي.
د ښځو په اړه د طالبانو تعلیمي پالیسۍ په ټولنه کې د ښځو د موقف په اړه د دوی د عمومي نظر یوه برخه ده، کوم چې دوی په حاشیه کې اچوي او په ټولنیزو، اقتصادي او سیاسي چارو کې د ګډون څخه یې منع کوي.
دا پالیسي د یوې داسې ټولنې د جوړولو هڅه څرګندوي چې پکې ښځې په نارینه وو پورې تړلې وي او له انفرادي او ټولنیزې خپلواکۍ څخه محرومې وي.
هغه نجونې چې له ښوونځي بهر دي د رواني ستونزو په شمول د خپګان او اضطراب سره مبارزه کوي.
دا محرومیت د ځوانو میرمنو په منځ کې مایوسي زیاتوي او هڅونه کموي، دوی د ودې او پرمختګ له فرصتونو څخه محروموي.
د ښځو په منځ کې د سواد ټیټه کچه د جنسیت نابرابري زیاتوي او په ټولنه کې محدود دودیز رولونه پیاوړي کوي.
په پایله کې، د مسلکي ښځینه کاري ځواک کم شوی او د هیواد اقتصادي وده زیانمنه شوې ده.
سربېره پردې، کورنۍ او ملي اقتصاد د ښځو د اقتصادي ګډون له وړتیا څخه محروم دي، او د فقر دوره په راتلونکو نسلونو کې دوامداره ده.
د نجونو پر زده کړو بندیز نه یوازې د دوی انفرادي راتلونکی، بلکې د افغانستان ټولنیز او اقتصادي پرمختګ هم زیانمن کړی دی.
دې پالیسۍ په نړیواله ټولنه کې د افغانستان دریځ کمزوری کړی او د هیواد نړیوال انزوا یې لا پسې پراخه کړې ده.
د دې محدودیتونو په ځواب کې، ډیری هیوادونو او نړیوالو ادارو خپلې مالي مرستې کمې کړې، چې په افغانستان کې یې اقتصادي کړکېچ لا ژور کړی دی.
د دې پالیسیو په دوام سره، طالبانو خپل نړیوال مشروعیت نور هم له خطر سره مخ کړی او د خپل حکومت د رسمیت پیژندلو په لاره کې یې جدي خنډونه رامینځته کړي دي.
د تعلیم یافته او متخصص کاري ځواک پرته، د افغانستان راتلونکی په ناڅرګندتیا کې ډوب دی، او د هیواد اقتصادي او علمي پراختیا پروسه سخته زیانمنه شوې ده.
د طالبانو غیر منطقي پالیسیو نه یوازې د خلکو نارضایتي زیاته کړې، په ځانګړې توګه د ښځو او د هغوی د کورنیو ترمنځ، بلکې افغانستان یې د پرمختګ له لارې څخه نور هم لرې کړی دی.
که څه هم ډیری کورنیو د خپلو لوڼو د تعلیمي راتلونکي د خوندي کولو لپاره هجرت غوره کړی دی، خو هیواد د مغزونو د وتلو او د هغې د علمي او تخنیکي ظرفیتونو د کمزوري کیدو شاهد دی.
په افغانستان کې د ښځو پر زده کړې درې کلن بندیز د محرومیت او وروسته پاتې والي د ترخې تاریخ له تکرار پرته بل څه نه دي کړي.
دا پالیسي به نه یوازې د ښځو لپاره، بلکې د ټولې افغان ټولنې او حتی پخپله طالبانو لپاره هم زیانمنه وي، ځکه چې یو هیواد چې نیمایي نفوس یې له زده کړې څخه محروم وي هیڅکله به پرمختګ ونکړي.
که دا لړۍ دوام ومومي، افغانستان به په راتلونکو لسیزو کې د پراخو کړکیچونو شاهد وي، چې پایلې به یې نه جبرانیدونکي وي.
د نجونو لپاره د ښوونځیو او پوهنتونونو بیا پرانیستل نه یوازې یو اساسي بشري حق دی، بلکې د افغانستان د دوامداره پرمختګ لپاره یو بنسټ هم دی.
که طالبان د یو باثباته حکومت او نړیوالې منل کېدو غوښتونکي وي، نو دوی بله چاره نلري پرته له دې چې د ښځو په وړاندې خپلې پالیسۍ بدلې کړي او د زده کړې لپاره د دوی نه جلا کیدونکی حق ومني.
