د دوحې غونډه او د افغان ملت ګټو ته د پاملرنې اړتیا

د دوحې غونډه د ملګرو ملتونو له خوا د څه باندې ۲۵ هېوادونو په ګډون جوړه شوې ده. د دې غونډې موخه د افغانستان د وضعیت او له طالبانو سره د اړیکو د څرنګوالي په اړه څېړنه ده. ملګرو ملتونو په یوه خبرپاڼه کې لیکلي، چې موخه یې د بشري حقونو، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو د حقونو، ټول شموله حکومتولۍ، له ترهګرۍ سره د مبارزې او د نشه يي توکو د قاچاق په برخو کې د نړیوالې همکارۍ پیاوړتیا ده. د افغانستان د تېرو ۲۰ کلونو تاريخ په روښانه توګه ښيي چې د لوېديځ ميراث د بنسټيزو تاسيساتو له تخريب، د تروريزم زياتوالى، د نشه يي توکو د توليد په وده او د افغانستان د بحران په لور د هېواد د انحصاري ساتلو پرته بل څه نه دي. دا په داسې حال کې ده چې دوی د ترهګرۍ د ځپلو او له ظلم څخه د ولس د خلاصون په شعار سره افغانستان اشغال کړ، خو له بده مرغه د افغانستان د خلکو د ستونزو په څپو کې یې د وتلو پریکړه وکړه. نن هم هماغه هیوادونه مسولیت لري چې خپلې تیروتنې ومني او دا تیرو تیروتنو جبران کړي. د افغانستان له واکه د دوه کلونو په تېرېدو سره هم د طالبانو حکومت په خپلو پلانونو او تګلارو کې بدلون نه دی راوستی او همدا لامل دی چې نړۍ د هغوی د قانع کولو او یا له منځه وړلو لپاره د یوې لارې په لټه کې دی. د بشري حقونو په تر پښو لاندې کولو، د خلکو له ازادۍ څخه په محرومولو، د ښځو د زده کړې او کار له حق څخه په محرومولو او همدارنګه له مخالفینو سره په چلند سره، طالبان په دې نه دي توانیدلي چې د کورنیو او نړیوالو د منلو وړ شي؛ نو له همدې امله دوي باید د افغانستان خلکو او نړیوالې ټولنې ته د خپلو چلندونو او تګلارو په وړاندې حساب ورکوونکي وي. د افغانستان کړکیچ هغه مسله نه ده چې یوازې په څو ناستو او د نړۍ د ځینو قدرتونو په ملګرتیا سره حل شي. نو دې هدف ته د رسېدو لپاره به په لومړي ګام کې د افغانستان او د سیمې د هېوادونو د خلکو اراده او په بل ګام کې نړیواله اجماع ځانګړی اهمیت او اغېز ولري. د طالبانو لپاره دوه کلن فرصت د بدلون او اصلاحاتو لپاره لږ وخت نه وو، او دا ممکنه ده چې د طالبانو په وړاندې د نړیوالې اجماع نشتوالی د دوی په محدودو او یو اړخیزو سیاستونو د ټینګار لامل وي. تمه ده چې د دوحې په غونډه کې به د افغانستان پر اوسنیو واقعیتونو ښه بحث وشي او د افغانانو حقوق به د نورو مسایلو په پرتله لومړیتوب ولري. د افغان ولس د حقوقو په تامین کې موقتي سیاستونه او ګړندۍ نسخې ګټورې نه دي او یوازې په جامع او دقت سره افغانستان د سولې او پرمختګ په لور روانولای شي.