د معمار پرس د خبر له مخې؛ د خوړو نړیوال پروګرام (WFP)، چې د ملګرو ملتونو یوه اداره ده، یو ځل بیا په افغانستان کې د خرابېدونکي اقتصادي وضعیت په اړه اندیښنه څرګنده کړې او له افغانستان سره د نړیوالو مرستو د بندولو د پایلو په اړه یې خبرداری ورکړی دی.
دغه سازمان ویلي چې د امریکا د خوړو په مرستو کې کمښت به په هیواد کې د لوږې کړکېچ لا پسې زیات کړي او په میلیونونو تر ټولو زیان منونکي خلک به له کافي ملاتړ څخه بې برخې کړي.
د خوړو نړیوال پروګرام د یوې اعلامیې له مخې، د امریکا د بشري مرستو وروستي ځنډ، په ځانګړې توګه د خوړو د بیړني مرستې په سکتور کې، د افغانانو د خوړو خوندیتوب په جدي توګه له خطر سره مخ کړی دی.
دغه سازمان ټینګار وکړ چې زیان منونکې ډلې، په شمول د ماشومانو، ښځو او راستنیدونکو مهاجرینو، تر ټولو ډیر د دې ګواښ سره مخ دي.
د سازمان راپور ښيي چې د بودیجې کمښت سره، د خوړو نړیوال پروګرام اوس مهال یوازې شاوخوا اته میلیونه اړمنو خلکو سره مرسته کولای شي، د هغو راشنونو سره چې یوازې د دوی د ورځنیو اړتیاوو نیمایي برخه پوره کوي.
په افغانستان کې د دې سازمان د دفتر سرپرست، موتینتا چیموکا وویل: “موږ هیله لرو چې په راتلونکو میاشتو کې نورو دوو ملیونو خلکو ته ورسیږو، خو دا موخه د نوي تمویل ترلاسه کولو پورې اړه لري.”
هغه په نړیوالو مرستندویانو غږ وکړ چې د نړۍ د دوهم لوی بشري کړکېچ لپاره خپل ملاتړ ته دوام ورکړي.
دا کړکېچ په افغانستان کې د انفلاسیون د کچې د لوړېدو سره شدت موندلی دی.
د نړیوال خوراکي پروګرام د راپور له مخې، په هیواد کې عمومي انفلاسیون د ۲۰۲۴ کال د جنوري په میاشت کې له -۱۰.۲ سلنې څخه د ۲۰۲۵ کال په فبروري کې -۰.۳ سلنې ته راټیټ شوی دی.
د خوراکي توکو انفلاسیون هم له -۷.۲ سلنې څخه -۲.۲ سلنې ته لوړ شو، او د غیر خوراکي توکو انفلاسیون، د کورونو په ګډون، د یو سلنې نقطې څخه ۸ سلنې ته لوړ شو.
دا وضعیت د هیواد د وارداتو پورې تړلتیا، د تبادلې نرخ بدلونونو، او بې ثباته سیاسي او اقتصادي شرایطو له امله نور هم خراب شوی دی.
په ورته وخت کې، له پاکستان څخه د کډوالو راستنیدو د هیواد په محدودو سرچینو باندې نور فشار هم راوړی دی.
ډیری دغه کډوال، چې په سختو شرایطو کې بیرته خپلو کورونو ته راستنیږي، د خوړو او سرپناه مرستې ته بیړنۍ اړتیا لري.
د خوړو نړیوال پروګرام خبرداری ورکړی چې د نړیوال ملاتړ پرته، دا ډلې به د لوږې او سخت محرومیت سره مخ شي.
دا په داسې حال کې ده چې د ډونالډ ټرمپ ادارې له خوا افغانستان ته د بشري مرستو د بندولو پریکړې پراخې نیوکې راپارولي دي.
د نړیوال خوراکي پروګرام مشرې، سنډي مککین، مخکې دا اقدام د ملیونونو وږو خلکو لپاره د “مرګ سزا” په توګه بیان کړی و.
که څه هم متحده ایالاتو د لاریونونو وروسته ځینو هیوادونو ته د خوراکي توکو مرستې بیا پیل کړې، خو افغانستان لا هم له دې ملاتړ څخه محروم دی.
د راپورونو له مخې، د ټرمپ ادارې د مرستو ټول کمښت له ۱.۳ ملیارد ډالرو څخه زیات دی، چې له دې جملې څخه ۵۶۲ ملیون ډالر یې افغانستان ته ځانګړي شوې وې.
دا پریکړه، چې د دریو میاشتو لپاره د بهرنیو مرستو د ځنډولو د پالیسۍ یوه برخه ده، د ملیونونو خلکو ژوند یې له خطر سره مخ کړی چې په نړیوالو مرستو پورې تړلي دي.
د خوړو نړیوال پروګرام دا وضعیت “ویجاړونکی” بللی او ټینګار یې کړی چې د مالي ملاتړ بیرته راستنیدو پرته، د اړو خلکو سره د مرستې لپاره د سازمان وړتیا به په جدي توګه کمه شي.
د افغانستان خلک، چې د کلونو جګړو، بې وزلۍ او بې ثباتۍ څخه ځوریدلي دي، اوس تر بل هر وخت ډیر نړیوال پیوستون ته اړتیا لري ترڅو له دې کړکېچونو څخه تیر شي.
