د طالبانو لخوا په زده کونکو او ښوونکو باندې د ځانګړو جامو د لګولو پریکړه د افغان اتباعو لپاره د قوانینو د جوړولو په برخه کې یو نوی پړاو دی چې د دوی په آزادۍ او مدني حقونو اغیزه کوي.
دا پریکړه، چې د طالبانو مشر ملا هیبت الله اخوندزاده لخوا تصویب شوه، د ټولو زده کونکو او ښوونکو لپاره دا لازمي کوي چې دودیزې جامې واغوندي، په شمول د کمیس او پرتوګ، او همدارنګه د خولۍ یا لونګي.
دا قانون، چې په ظاهر کي په ښوونځیو کې د نظم د رامنځته کولو په موخه پلي کیږي، د زده کونکو او ښوونکو په مورال او هڅونه باندې د پام وړ منفي اغیزه کوي او د زده کړې په ډګر کې ډیری ننګونې رامینځته کوي.
د زده کونکو او ښوونکو لپاره د ځانګړو جامو اغوستلو اړتیا ته په پام سره، د طالبانو دا عمل به د خلکو لپاره محدودیتونه رامینځته کړي، په ځانګړې توګه په کلتوري او ټولنیز ډول.
د یو ځانګړي ډول پوښښ تحمیل کول ممکن د زده کونکو او ښوونکو ترمنځ شخصي او کلتوري توپیرونه ودروي او دوی د انتخاب د آزادۍ له احساس څخه محروم کړي.
دا بدلونونه به نه یوازې زموږ ظاهري بڼه اغیزمنه کړي، بلکې زموږ د هویت په اړه زموږ د فکر او احساس کولو طریقه هم اغیزمنه کړي.
همدارنګه، هغه کمیس، پرتوګ او لونګي چې اوس د نوي یونیفورم په توګه معرفي شوي دي د زده کونکو لپاره ستونزې رامینځته کوي.
په افغانستان کې ډیری کورنۍ له جدي اقتصادي ستونزو سره مخ دي او د دې ډول جامو د پیرودلو اضافي لګښتونه نشي پوره کولاي.
دا امر کولای شي د زده کونکو ترمنځ ټولنیز توپیرونه او په ځان باور کم کړي.
سربیره پردې، هغه زده کونکي چې د تیرو پوښښ سره عادت شوي دي ممکن د ښوونځي او د زده کړې پروسې څخه ناخوښه او نا امیده احساس کړي.
د داسې مقرراتو جوړول د ټولنیزو او شخصي آزادیو سره په ټکر کې دي.
د بشري حقونو یو له بنسټیزو اصولو څخه د ژوند په ټولو اړخونو کې د انتخاب آزادي ده، په شمول د جامو اغوستلو په اړه.
په خلکو، په ځانګړې توګه زده کونکو باندې د ځانګړو جامو تحمیل کول، نه یوازې د دې اصولو خلاف دي، بلکې کولای شي هغه آزاد او تخلیقي فضا هم له منځه یوسي چې د شخصي او اکاډمیک ودې لپاره اړینه ده.
دا پریکړه، چې د طالبانو له نظره کولای شي په ښوونځیو کې د نظم د رامنځته کولو لامل شي، په حقیقت کې ممکن په ښوونځیو کې د آزادۍ ځای کم کړي او د زده کونکو او ښوونکو لپاره رواني او ټولنیزې ننګونې رامینځته کړي.
له همدې امله، د داسې قانون پلي کول به نه یوازې د پوهنې په کیفیت منفي اغیزه وکړي بلکې کولای شي په افغان ټولنه کې ټولنیز او کلتوري تشې هم پراخه کړي.
