جبري مهاجرت او جبري راستنېدل

د مهاجرت نړیوال سازمان په خپل تازه راپور کې ویلي، چې په تېرو اتو میاشتو کې څه باندې یو میلیون شپږ سوه زره افغانان له افغانستانه وتلي او په عمده توګه ګاونډیو هېوادونو ایران او پاکستان ته یې پناه وړې ده. د دغه راپور له مخې، له افغانستان څخه ګاونډیو هېوادونو ته د کډوالۍ لړۍ دوام لري. د مهاجرت نړیوال سازمان هم په دوام ویلي چې په دې موده کې له ایران او پاکستان څخه څه باندې دوه میلیونه کسان افغانستان ته راستانه شوي او یوازې په وروستۍ اونۍ کې له ۸۶ زرو څخه زیات افغانستان ته راستانه شوي دي. زموږ د هیواد خلک د جمهوریت له ړنګیدو او د طالبانو له واکمنۍ سره په ناوړه حالت کې دي. ډیری عوامل د افغان اتباعو د مهاجرت او بې ځایه کیدو لامل شوي او دوی د ښه ژوند موندلو ته هڅوي. د دغو عواملو له جملې څخه ستونزمن اقتصادي وضعیت او بېکاري یادولای شو. اقتصادي رکود او د کاري فرصتونو نشتوالی د دې لامل شوی چې خلک له افغانستان څخه ووځي او د کار موندلو او پیسو ګټلو لپاره د مهاجرت پریکړه وکړي. د مهاجرت بل لامل په افغانستان کې ناامني ده. له افغانستان څخه د مهاجرت تر ټولو مهم لامل پر ښځو د طالبانو محدودیتونه دي. خلک د دې لپاره هجرت کړی چې خپلو لوڼې ته د زده کړې زمینه برابره کړي، ترڅو له زده کړو پاتې نشي. غیر پلان شوي او اجباري مهاجرت زموږ هیوادوال له بیلابیلو ننګونو سره مخ کړي دي. په ګاونډیو هیوادونو کې د افغان مهاجرینو د زیات شمیر شتون ډیر حساسیتونه راپارولي دي. خو یو زیات شمیر مهاجر د اعتبار وړ قانوني اسناد نه لري او بیرته هیواد ته استول کیږي. له همدې امله له یوې خوا د افغانستان خلک د خپل ژوند د ښه والي لپاره د هېواد پرېښودو ته اړ کېږي ځکه دوی په افغانستان کې دننه له ګڼو ستونزو سره مخ دي او له بلې خوا له هغو هېوادونو څخه چې مهاجرین ترلاسه کوي د نه منلو او شړلو سره مخامخ دي. د دې ناوړه حالت پایله د هېوادوالو بې‌غوري او بې‌پرېتوب دی، چې په افغانستان کې د وضعیت د ښه‌والي لپاره هېڅ هیله نه لري او په نورو هېوادونو کې د کډوالۍ لپاره هېڅ ځای نه‌لري.