آیا لویه جرګه طالبانو ته کورني مشروعیت ورکولای شي؟
لینک کوتاه: https://memar.press/?p=124328
۲ اونۍ پیش
شماره خبر 124328
منتشر شده در 5:48 ب.ظ

په دې وروستیو ورځو کې، یو شمېر افغان سیاستوالو او شنونکو په رسنیو کې په هیواد کې د “لویې جرګې” د ترسره کولو د امکان په اړه بحثونه راپورته کړي دي.

دا په داسې حال کې ده چې راپورونه ښيي چې د طالبانو مشر ملا هیبت الله اخوندزاده د لویې جرګې د رابللو په اړه غور کوي، چې د ډلې د واکمنۍ د دریځ د پیاوړتیا او د سرپرستۍ له وضعیت څخه د وتلو په لور یو ګام دی.

د شته معلوماتو له مخې، دا غونډه، چې شاوخوا دوه زره کسان به پکې ګډون وکړي، احتمالاً د کوچني اختر وروسته به ترسره شي، او ویل کیږي چې د هیواد له ګوټ ګوټ څخه د ولسوالیو له ۱۳۰۰ څخه ډیر استازي، چې پکې دیني عالمان، قومي مشران او د ځوانانو استازي شامل دي، به په دې غونډه کې برخه واخلي.

همدارنګه، د ولایتي علماوو شوراګانو مشران او مرستیالان، چې د طالبانو د مشر تر مستقیمې څارنې لاندې فعالیت کوي، به په دې جرګه کې د نورو ګډونوالو په منځ کې وي.

د یادونې وړ ده چې د طالبانو لخوا د داخلي مشروعیت د ترلاسه کولو لپاره د لویې جرګې ترسره کول یوه داسې مسله ده چې تحلیل یې د دې دودیزې ادارې د اوسني شرایطو او تاریخي شالید په معاینه کولو پورې اړه لري.

لویه جرګه د افغانستان په تاریخ کې د مهمو پریکړو کولو لپاره د قبیلوي میکانیزم په توګه پیژندل شوې، د مشرانو د ټاکلو څخه نیولې تر قوانینو جوړولو پورې.

د دې دود په کارولو سره، طالبان ممکن هڅه وکړي چې خپل اوسنی حکومت د هیواد په اصلي کلتور کې ریښې لري او د دودیزو او کلیوالي ټولنو ملاتړ راجلب کړي.

  د ترکیې ولسمشر: د معلوماتو له مخې روسیه پر پولنډ د توغندیو په برید کې لاس نه لري

خو، که چیرې دا ډله د مختلفو قومونو، مذهبونو او سیمو د استازو پراخه حضور خوندي کړي، نو دا اقدام د ځینو ډلو ترمنځ د مشروعیت نښه ګڼل کیدای شي.

خو د دې پلان د بریالیتوب لپاره څو خنډونه شتون لري. لومړی، لویه جرګه په خپل دودیز شکل کې ډیموکراتیک معیارونه نلري، او د ګډونوالو انتخاب اکثرا انتخابي وي او ممکن د چارواکو لخوا کنټرول شي. دا کولای شي تورونو ته وده ورکړي چې پروسه یوه ننداره ده.

طالبان، چې اوس مهال د سرپرست حکومت په توګه د ټول شموله نه شتون او د واک انحصار له امله تر نیوکې لاندې دي، که چیرې دوی یوازې د خپلو ملاتړو په شتون کې جرګه وکړي، نو پراخ اعتبار به ترلاسه نه کړي.

له بلې خوا، پخوانۍ تجربې ښيي چې لویې جرګې هغه وخت اغېزمنې وې کله چې د اجماع په شرایطو کې یا له پراخو بحثونو وروسته ترسره شوې وي؛ لکه د ۱۳۸۱ کال لویه جرګه، چې د حامد کرزي په مشرۍ د لنډمهاله حکومت په جوړولو کې یې مرسته وکړه.

خو اوس، طالبان د ټولنې د لویو برخو په شمول د ښځو، تعلیم یافته ځوانانو، او قومي او مذهبي لږکیو له مخالفت سره مخ دي.

دا ډلې ممکن لویه جرګه یوازې د طالبانو د ځواک د ټینګولو لپاره د یوې وسیلې په توګه وګوري، نه د ریښتینې ګډون لپاره د فرصت په توګه.

بل ټکی دا دی چې په نننۍ نړۍ کې د حکومت مشروعیت نه یوازې په دودونو پورې اړه لري، بلکې د عامه خدماتو، اقتصادي ثبات او امنیت د وړاندې کولو وړتیا پورې هم اړه لري.

  د تاجکستان او افغانستان په سرحدي سیمو کې د ډله ییز امنیتي تړون د پوځي مانورې ترسره کول

طالبان اوس مهال له اقتصادي کړکېچ، نړیوالې انزوا او د خلکو د لومړنیو اړتیاوو په پوره کولو کې د بې کفایتۍ سره لاس او ګریوان دي. حتی که لویه جرګه هم جوړه شي، د دې ننګونو له حل کولو پرته به د خلکو باور ترلاسه کول ستونزمن وي.

په ټولیزه توګه، لویه جرګه ممکن په لنډ وخت کې د طالبانو سره د دوی د ملاتړو یا دودیزو ټولنو ترمنځ د مشروعیت احساس ترلاسه کولو کې مرسته وکړي، مګر دا یوازې د تلپاتې او ټول شموله مشروعیت رامینځته کولو لپاره کافي ندي.

پرته له ریښتینې شمولیت، په پروسو کې شفافیت، او د ټولنې د ټولو برخو اړتیاوو ته ځواب ویلو پرته، دا هڅې به ممکن یوازې په سمبولیک کمپاین پورې محدودې پاتې شي او په افغانستان کې به د طالبانو په دریځ ژوره او دوامداره اغیزه ونلري.

Facebook
Twitter
WhatsApp
Telegram
Email

مطالب پیشنهادی

ایران-وافغانستان
د ایران او افغانستان ترمنځ نه شلېدونکې اړیکې؛ له تاریخي اړیکو څخه تر مهاجرینو مدیریت پورې
۱ ورځ پیش
ملابرادر: افغانستان در چارچوب پالیسی اقتصاد محور و احترام متقابل آماده تعامل است
ملا برادر: افغانستان د اقتصاد پر بنسټ پالیسۍ او متقابل درناوي په چوکاټ کې ښکیلتیا ته چمتو دی
۱ ورځ پیش
سعد محسنی: طالبان تغییر کرده‌اند، اما آینده آنها نامشخص است
سعد محسني: طالبان بدل شوي، خو راتلونکې یې نامعلومه ده
۱ ورځ پیش
واگذاری سفارت افغانستان در اسلو به طالبان با اعتراضات شدید مواجه شد
طالبانو ته په اوسلو کې د افغانستان د سفارت سپارل له سختو اعتراضونو سره مخ شول
۱ ورځ پیش

آخرین اخبار مهم

د ایران او افغانستان ترمنځ نه شلېدونکې اړیکې؛ له تاریخي اړیکو څخه تر مهاجرینو مدیریت پورې
۱ ورځ پیش
ملا برادر: افغانستان د اقتصاد پر بنسټ پالیسۍ او متقابل درناوي په چوکاټ کې ښکیلتیا ته چمتو دی
۱ ورځ پیش
ملابرادر: افغانستان در چارچوب پالیسی اقتصاد محور و احترام متقابل آماده تعامل است
سعد محسني: طالبان بدل شوي، خو راتلونکې یې نامعلومه ده
۱ ورځ پیش
سعد محسنی: طالبان تغییر کرده‌اند، اما آینده آنها نامشخص است
طالبانو ته په اوسلو کې د افغانستان د سفارت سپارل له سختو اعتراضونو سره مخ شول
۱ ورځ پیش
واگذاری سفارت افغانستان در اسلو به طالبان با اعتراضات شدید مواجه شد
احمد الشرع د سوریې نوی حکومت جوړ کړ
۱ ورځ پیش
احمد الشرع دولت جدید سوریه را تشکیل داد
اشرف غني: د افغانستان خلک باید د راتلونکو بدلونونو لپاره چمتو وي
۱ ورځ پیش
اشرف غنی: مردم افغانستان برای تغییرات آینده آماده باشند
د طالبانو ویاند اعلان وکړ چې د کوچني اختر لمونځ به په کندهار کې د ملا هیبت الله په مشرۍ ترسره شي
۱ ورځ پیش
سخنگوی طالبان از برگزاری نماز عید فطر در قندهار به امامت ملا هبت‌الله خبر داد
د طالبانو مخالف شخصیتونه او سیاسي مشران په افغانستان کې د بنسټیزو بدلونونو او ټولنیز عدالت د رامنځته کولو اړتیا باندې ټینګار کوي
۱ ورځ پیش
تاکید چهره‌ها و رهبران سیاسی مخالف طالبان بر لزوم تغییرات اساسی و برقراری عدالت اجتماعی در افغانستان

گزارش و مصاحبه

نخست‌وزیر جدید کانادا: هرگز بخشی از امریکا نخواهیم شد
د کاناډا نوی صدراعظم: موږ به هیڅکله د امریکا برخه نه شو
۳ اونۍ پیش
1:35 ب.ظ
مصاحبه با مجیب الرحمان شمال - دموکراسی در افغانستان
مصاحبه با نجیب الرحمان شمال – دموکراسی در افغانستان
۳ اونۍ پیش
5:25 ب.ظ
نگرانی های جامعه جهانی و لزوم حمایت بین المللی از حقوق زنان
مصاحبه – نگرانی های جامعه جهانی و لزوم حمایت بین المللی از حقوق زنان
۴ اونۍ پیش
5:23 ب.ظ
آیا-حکومت-طالبان-واقعاً-متعلق-به-همه-مردم-افغانستان-است
آیا حکومت طالبان واقعاً متعلق به همه مردم افغانستان است؟
طالبان تنوع فرهنگی، مذهبی و زبانی را تهدیدی برای بقای خود می‌دانند . آیا حکومت طالبان واقعاً متعلق به همه مردم افغانستان است؟
۱ میاشت پیش
4:36 ب.ظ
بررسی وضعیت مهاجرین افغانستانی در پاکستان
بررسی وضعیت مهاجرین افغانستانی در پاکستان ( مصاحبه با راحل تلاش و سخی سعادت )
بررسی وضعیت مهاجرین افغان در پاکستان مهمانان برنامه: راحل تلاش - فعال حقوق زنان سخی سعادت - تحلیلگر مسائل افغانستان
۱ میاشت پیش
1:16 ب.ظ
سقوط سه پله‌ای افغانستان در شاخص مبارزه با فساد
سقوط سه پله‌ای افغانستان در شاخص مبارزه با فساد
در این برنامه به بررسی دلایل و پیامدهای سقوط سه‌پله‌ای افغانستان در شاخص مبارزه با فساد و تأثیر آن بر اقتصاد و جامعه پرداخته می‌شود.
۱ میاشت پیش
5:34 ب.ظ
خبرگزاری معمار We would like to show you notifications for the latest news and updates.
Dismiss
Allow Notifications