په افغانستان کې د شري د پیښو خطرناک زیاتوالي یو ځل بیا د عامه افکارو او روغتیایی ادارو پام د ماشومانو روغتیا ته یو له خورا جدي ګواښونو څخه بل ته اړولی دی.
د پنجشنبې په ورځ، د ثور په ۱۸مه، په افغانستان کې د نړیوال روغتیا سازمان استازي دفتر په ټولنیزه شبکه “ایکس” کې یو پیغام خپور کړ چې له کورنیو یې وغوښتل چې ژر تر ژره خپل ماشومان د دې ویروسي ناروغۍ په وړاندې واکسین کړي.
د سازمان د وروستي راپور له مخې، په وروستیو میاشتو کې په هیواد کې د شري ناروغۍ کچه له ۴۰ سلنې څخه زیاته شوې ده. یوه احصایه چې د تیرو دورو په پرتله ډیره د اندیښنې وړ ګڼل کیږي.
د ۲۰۲۵ کال د اپریل تر پایه پورې، لږ تر لږه ۱۹۳ کسان د دې ناروغۍ له امله مړه شوي وو، چې ډیری یې ماشومان وو.
دې وضعیت نه یوازې د روغتیایی ادارو لپاره د خطر زنګونه پورته کړي دي، بلکې په هیواد کې د کورنیو او پریکړه کونکو لپاره هم د جدي خبرداری په توګه کار کوي.
شری یوه ډېره ساري ناروغي ده چې په عمده توګه ماشومان اغیزمن کوي او که درملنه یې ونشي یا یې مخه ونه نیول شي، نو کولای شي جدي پیچلتیاوې لکه سینه بغل، انسیفلایټس، او په پای کې د مړینې لامل شي.
که څه هم د دې ناروغۍ واکسین ساده، ارزانه او شتون لري، خو په وروستیو کلونو کې د واکسیناسیون ناکافي پوښښ په هیواد کې د قضیو په ډراماتیک ډول زیاتوالي لامل شوی دی.
ګڼ شمېر جوړښتي او ټولنیزې ستونزې په دې برخه کې رول لوبوي؛ په ډېرو سیمو کې له پراخې ناامنۍ څخه نیولې تر فقر، اجباري کډوالۍ، د عامه پوهاوي نشتوالی، او روغتیايي مرکزونو ته محدود لاسرسی.
دغو ننګونو د افغان ماشومانو یوه د پام وړ برخه له حیاتي واکسینونو څخه بې برخې کړې او د شري په څېر ناروغیو په وړاندې بې دفاع پاتې شوي دي.
د دې وضعیت په تړاو، د روغتیا نړیوال سازمان له کورنیو غوښتي چې نږدې روغتیايي مرکزونو ته مراجعه وکړي ترڅو خپل ماشومان واکسین کړي او د دې ناروغۍ د لا خپریدو مخه ونیسي.
له دولتي ادارو، نړیوالو سازمانونو او رسنیو څخه هم تمه کیږي چې د پراخو پوهاوي کمپاینونو په پیلولو او واکسین ته د لاسرسي اسانتیاوو په پلي کولو سره د ماشومانو د مړینې د خطر کمولو او مخنیوي کې فعال رول ولوبوي.
په افغانستان کې د شري ناروغۍ په پېښو کې ۴۰ سلنه زیاتوالی نه یوازې یوه احصایه ده، بلکې د ماشومانو د زیان مننې او د هیواد د روغتیا سیسټم د کمزورۍ یوه څرګنده نښه ده.
که چیرې په جدي توګه پاملرنه ونشي، نو پایلې یې خورا ویجاړونکې کیدای شي.
اوس د دې وخت دی چې د هیواد د راتلونکو نسلونو د ساتنې لپاره بیړني، مسؤلانه او همغږي ګامونه پورته کړو.
