د طالبانو او نړیوالې ټولنې ترمنځ واټن؛ د یو اړخیزتوب او نړیوالو فشارونو ترمنځ ټکر

د طالبانو د اقتصاد وزارت مرستیال عبداللطیف نظري په خپلو وروستیو څرګندونو کې د افغانستان پر وړاندې پر نړیوالو فشارونو نیوکه وکړه او ټینګار یې وکړ چې دا فشارونه به بې اغیزې وي. هغه اعلان وکړ چې طالبان چمتو دي چې د خپلو ملي ګټو په چوکاټ کې له نړیوالې ټولنې سره اړیکه ونیسي، خو داخلي مسایل، په شمول د یو ټول شموله حکومت جوړول، باید د بهرنیو نفوذونو څخه لرې، د افغانانو لخوا حل شي. دا څرګندونې په داسې وخت کې دي چې طالبان د پراخو نړیوالو فشارونو سره مخ دي، په ځانګړې توګه د بشري حقونو او د ښځو د حقونو په برخو کې. وروسته له هغه چې طالبانو د افغانستان کنټرول ترلاسه کړ، دا ډله له نړیوالې ټولنې سره په تعامل کې له ګڼو ننګونو سره مخ شوه. طالبان هڅه کوي چې ځان د ملي ارزښتونو پر بنسټ د یو خپلواک حکومت په توګه وړاندې کړي؛ خو د دې ډلې داخلي پالیسۍ، په ځانګړې توګه د بشري حقونو، د ښځو د زده کړې او د یو ټول شموله حکومت نشتوالي، د دوی او نړیوالې ټولنې ترمنځ واټن پراخ کړی دی. طالبانو د خپلو محدودو پالیسیو سره، په ځانګړې توګه د ښځو د حقونو او ټولنیزو آزادیو په برخو کې، ځانونه له هغو ارزښتونو څخه لرې کړي دي چې نړیواله ټولنه یې تعقيبوي. د نجونو پر زده کړو بندیز، له کار څخه د ښځو ایستل، او په رسنیو باندې د سختو محدودیتونو لګولو نه یوازې داخلي انزوا زیاته کړې ده بلکې د دې ډلې نړیوال مشروعیت یې هم ننګولی دی. دا کړنې د ډیری هیوادونو او نړیوالو سازمانونو لخوا د بشري حقونو څخه د ښکاره سرغړونې په توګه غندل شوي او د طالبانو د رسميت پیژندلو لپاره یو مهم خنډ ګڼل کیږي. نړیوالې ټولنې هم د طالبانو له واکمنۍ وروسته له افغانستان سره په خپلو اړیکو کې د پام وړ کمزورتیاوې درلودې. اقتصادي بندیزونه، د افغانستان د شتمنیو کنګل کېدل، او د بشري مرستو کمېدل، د دې پر ځای چې مثبت اغیز ولري، د خلکو معیشت یې زیانمن کړی او په هیواد کې یې بشري کړکېچ لا پسې خراب کړی دی. له بلې خوا، د طالبانو په وړاندې د نړۍ د هېوادونو ترمنځ د یوې منظمې او ګډې تګلارې نشتوالي وضعیت نور هم پیچلی کړی دی. له طالبانو سره دوامداره اړیکې د ډیپلوماتیک فشار او رغنده خبرو اترو ترکیب ته اړتیا لري. یوازې په بندیزونو او فشار ټینګار کول، پرته له دې چې عملي حل لارې وړاندې کړي او د کورنیو پروسو ملاتړ وکړي، د طالبانو د پالیسیو په بدلولو کې د نړیوالې ټولنې د بریالیتوب احتمال کموي. برعکس، د خبرو اترو او ښکیلتیا لپاره د فرصتونو رامینځته کول کولای شي د طالبانو د پالیسیو د تدریجي اصلاحاتو لپاره یو پلیټ فارم چمتو کړي او د افغانانو د نور زیان مخه ونیسي. له همدې امله، د طالبانو او نړیوالې ټولنې ترمنځ واټن د دواړو خواوو د کړنو پایله ده. طالبانو د سختو کورنیو پالیسیو په غوره کولو سره چې له نړیوالو ارزښتونو سره مطابقت نلري، خپله انزوا نوره هم پراخه کړې ده. برعکس، نړیواله ټولنه د اغیزمنو حل لارو په وړاندې کولو کې د پاتې راتلو او په اقتصادي او سیاسي فشارونو باندې د ډیر تمرکز کولو له امله د طالبانو سره د رغنده اړیکو لپاره لاره هواره کړي نه‌ده. په پایله کې، د طالبانو او نړیوالې ټولنې ترمنځ د اړیکو راتلونکی د دواړو خواوو د بدلون منلو او ګډې زمینې موندلو لپاره چمتووالي پورې اړه لري.