ایا د طالبانو حکومت په ریښتیا هم د افغانستان د ټولو خلکو پورې اړه لري؟

طالبان، چې تل یې د خپل نظام په اسلامي او ټول شموله ماهیت ټینګار کړی، د قومي ډلو، اقلیتونو او مختلفو ټولنیزو ډلو د حقونو په برخه کې له جدي ننګونو سره مخ دي. د طالبانو دا ادعا چې اوسنی نظام د ټولو افغانانو دی، د هیواد د واقعیتونو سره په ټکر کې ده. سره له دې چې دا ډله ادعا کوي چې ټول شموله دي، خو نورو سیاسي ډلو، قومي ډلو او حتی ښځو ته یې اجازه نه ده ورکړې چې په حکومت کې په اغیزمنه توګه برخه واخلي. دې عمل ډیری قومي ډلې او اقلیتونه دې احساس ته اړ کړي دي چې دوی په اوسني سیسټم کې هیڅ ځای نلري او د دوی حقونه له پامه غورځول شوي دي. افغانستان یو داسې هیواد دی چې ډول ډول قومي، ژبني او کلتوري خلک لري. په دې هیواد کې مختلف قومي ډلې لکه پښتانه، تاجک، هزاره، ازبک، ترکمن او نور ژوند کوي. خو، طالبانو په عمل کې داسې پالیسۍ غوره کړې دي چې د نورو قومي ډلو په پرتله د پښتنو قومي ډلې ګټو او نظرونو ته ترجیح ورکوي. دې کار د نورو قومي ډلو د تبعیض او محرومیت احساس لامل شوی دی. د افغان ټولنې د یوې لویې برخې د حقونو د نه پام کولو یوه له څرګندو مثالونو څخه د ښځو او نجونو په وړاندې د طالبانو سختې پالیسۍ دي. طالبانو د نجونو په تعلیم، د ښځو په کارموندنه او په عامه ساحه کې د هغوی په شتون باندې د پراخو محدودیتونو په لګولو سره، په مؤثره توګه د هیواد نیمایي نفوس په ټولنه کې له ګډون څخه محروم کړی دی. دا کړنې نه یوازې د طالبانو د رژیم د ټول شموله ادعا سره په ټکر کې دي، بلکې د پراخې نړیوالې غندنې لامل هم شوي دي. سیاسي مخالفین، مدني فعالان، او حتی رسنۍ تر فشار لاندې دي او اجازه نه ورکول کیږي چې مختلف نظرونه څرګند کړي. دې عمل ډیری ډلې او اشخاص دې ته اړ کړي دي چې احساس وکړي چې دوی په اوسني سیسټم کې د خپلو نظرونو څرګندولو او په سیاسي توګه د ګډون لپاره هیڅ ځای نلري. د طالبانو دا ادعا چې اوسنی نظام د ټولو افغانانو دی، د هیواد له واقعیتونو سره په ټکر کې ده. ډېری افغانان، په ځانګړې توګه اقلیتونه او مخالفې ډلې، په دې سیستم باور نه لري. د کډوالۍ زیاتوالی، د ښځو لاریونونه، داخلي مخالفتونه، او نړیوال لاریونونه ښیي چې طالبان د خلکو د تایید په ترلاسه کولو کې پاتې راغلي دي. له همدې امله، د طالبانو حکومت په داسې حال کې چې د یو ټول شموله او اسلامي نظام د رامنځته کولو ادعا کوي، په عمل کې د قومي ډلو، اقلیتونو او مختلفو ټولنیزو ډلو حقونه له پامه غورځولي دي. د یوې ټاکلې ډلې په لاسونو کې د واک په متمرکز کولو، په ښځو او نجونو باندې د سختو محدودیتونو په لګولو، د مخالفتونو د ځپلو او د قومي او کلتوري تنوع له پامه غورځولو سره، دا حکومت د یو ټول شموله سیسټم د جوړولو لپاره د خپلې ادعا په پوره کولو کې پاتې راغلی دی. له همدې امله، تر هغه چې طالبان د ټولو قومي ډلو او ټولنیزو ډلو حقونو ته درناوی ونه کړي او یو خلاص او ټول شموله سیاسي فضا رامینځته نه‌کړي، د افغانستان د ټولو خلکو استازیتوب کولو ادعا به بې اساسه وي.