وزارت مخابرات طالبان پس از روزها سکوت، سرانجام محدودیتهای گسترده بر شبکههای اجتماعی را تأیید کرد. این اقدام که با فیلترینگ فیسبوک، انستاگرام و اسنپچت آغاز شده، نه تنها بازتاب سیاستهای کنترلگرایانه این گروه است، بلکه نشاندهنده تعمیق شکاف میان حاکمیت و شهروندان در عصر دیجیتال میباشد.
گزارشها حاکی از آن است که دسترسی به پلتفرمهای اجتماعی از طریق اینترنت سیمکارتهای تلفن همراه بهطور کامل مسدود شده و تنها با استفاده از فیلترشکن امکانپذیر است.
«نتبلاکس»، نهاد معتبر بینالمللی رصد اینترنت، امروز چهارشنبه، ۱۶ میزان این محدودیتها را بهطور مستقل تأیید کرده و اعلام داشته که چندین ارائهدهنده خدمات اینترنت در افغانستان بهطور همزمان این پلتفرمها را مسدود کردهاند. این تأیید بینالمللی، اعتبار گزارشهای داخلی را تقویت میکند و نشان میدهد که محدودیتها بهصورت سیستماتیک و هدفمند اعمال شده است.
این اقدام دومین موج محدودیتهای اینترنتی در کمتر از یک هفته محسوب میشود. طالبان هفته گذشته برای ۴۸ ساعت کامل، اینترنت و خدمات مخابراتی را در سراسر کشور قطع کردند، اما هیچ توضیح رسمی درباره دلایل این قطعی ارائه ندادند. این سکوت عمدی، همراه با محدودیتهای جدید، الگویی از سانسور بدون پاسخگویی را ترسیم میکند.
پیشینه محدودیتهای دیجیتالی طالبان به قطع فایبر نوری در بلخ بازمیگردد که آن را با عنوان «جلوگیری از منکرات» توجیه کردند. پیشتر نیز تیکتاک و بازی پاپجی مسدود شده بودند. اما محدودیتهای کنونی از نظر گستردگی و تأثیرگذاری بیسابقهاند، زیرا شبکههایی را هدف قرار دادهاند که میلیونها افغان برای ارتباط، کسبوکار و دسترسی به اطلاعات به آنها متکی هستند.
این محدودیتها فراتر از مسائل فنی، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گستردهای دارند. کسبوکارهای آنلاین، فعالان مدنی، خبرنگاران و شهروندان عادی که از این پلتفرمها برای ارتباط با جهان خارج استفاده میکنند، اکنون در انزوای دیجیتال قرار گرفتهاند. این سیاستها نهتنها فضای عمومی افغانستان را محدودتر میکند، بلکه شکاف عمیقتری میان حکومت و مردم ایجاد میکند که در بلندمدت، اعتماد اجتماعی را تخریب خواهد کرد.
